Môi trường sống ngày càng khắc nghiệt, thời tiết trở nên nóng bức kèm theo đó là tình trạng ô nhiễm ngày càng cao. Điều đó đã gây ra nhiều ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của mọi người cũng như các hoạt động sinh hoạt hằng ngày. Vì vậy, máy điều hoà được ra đời giúp bạn có một không gian mát mẻ và thoải mái ngay trong trong chính gian phòng của bạn. Điều đặc biệt là chiếc máy điều hoà đầu tiên ra đời không phải làm mát cho người. Vậy ai là người phát minh ra máy điều hoà và câu chuyện thú vị đằng sau là gì? Hãy cùng Tân Thế Kỷ tìm hiểu qua bài viết sau đây.
Đôi nét về cuộc đời Willis Carrier
Willis Carrier hay Willis Haviland Carrier (1875 – 1950) là một kỹ sư và là nhà sáng chế người Mỹ, sự nổi tiếng của ông bắt nguồn với sáng kiến tạo ra máy điều hòa nhiệt độ vào năm 1902. Ông sinh ra tại New York, Mỹ, trong một gia đình có bố mẹ luôn giúp ông kích thích khả năng sáng tạo kể từ khi còn bé.
Willis Carrier giành được học bổng ngành cơ khí tại Đại học Cornell ở Ithaca và tốt nghiệp năm 1901. Sau đó ông bắt đầu làm kỹ sư tại Công ty Buffalo Forge – công ty chuyên thiết kế động cơ và máy bơm hơi với công việc đầu tiên là thiết kế hệ thống sưởi ấm để làm nóng cà phê. Nhờ làm tốt trong công việc, Willis Carrier được đề cử lên thành giám đốc bộ phận kỹ thuật thí nghiệm.
Năm 1930, Willis Carrier thành lập thương hiệu riêng ở Hàn Quốc và Nhật Bản – lấy tên là Toyo Carrier and Samsung Applications. Công ty của Willis Carrier cũng chính là nơi tiên phong trong việc chế tạo và sản xuất ra các loại máy điều hòa nhiệt độ sử dụng trong các hộ gia đình và ở cả những nơi có không gian rộng lớn.
Vào những tháng mùa hè nóng bức ở Mỹ, phát minh của Willis Carrier đã đóng góp rất lớn vào việc cách mạng hóa đời sống của người Mỹ. Sáng chế của Willis Carrier cho đến hiện tại vẫn là một phát minh có tầm quan trọng với con người ở khắp các quốc gia.
Chiếc máy điều hòa đầu tiên không phải làm mát cho người
Sau rất nhiều những phát minh giúp làm giảm nhiệt độ, cho đến năm 1902, thế giới mới có một “làn gió mới” với một phát minh vĩ đại: máy điều hòa nhiệt độ. Tuy nhiên chiếc điều hòa không khí đầu tiên ra đời lại không phải mục đích làm mát mà là để phục vụ cho việc in ấn.
Vấn đề đầu tiên được đặt ra cho Willis Carrier chính là tạo ra một hệ thống xử lý không khí tại Công ty Xuất bản và In ấn Sackett-Wilhelms ở Brooklyn, New York. Bởi độ ẩm quá mức tại nhà máy in đã ảnh hưởng xấu đến chất lượng và màu sắc của các bản in.
Trong một lần gặp sự cố sân ga tàu Mỹ đang ngập hơi nước, lúc này ý tưởng của Willis Carrier bắt đầu bừng sáng bởi ông nghĩ ra rằng: nếu như có không khí đầu vào chứa độ ẩm 100% thì độ ẩm đầu ra sẽ được điều chỉnh. Ông đã bắt tay vào thiết kế một hệ thống các cuộn dây làm lạnh, hệ thống dây này có mục đích duy trì nhiệt độ mát mẻ và tạo ra độ ẩm cố định ở mức 55% – tương đương việc sử dụng 49 tấn băng đá mỗi ngày để làm mát không khí trong nhà máy.
Không chỉ dừng lại ở phát minh cũ, Carrier đã tiếp tục nghiên cứu và phát minh ra điều hòa có hiệu quả hơn được gọi là máy làm lạnh ly tâm hay “chiller”. Ông đã phát triển một chiếc máy sử dụng chất làm lạnh an toàn, không độc hại và đặc biệt là chi phí thấp hơn ngay cả khi phải lắp đặt tại những vị trí khó khăn.
Năm 1920, Willis Carrier bắt đầu lắp đặt máy điều hòa không khí ở cửa hàng bách hóa J.L.Hudson và Quốc hội, cũng như 300 rạp chiếu phim.
Trước khi máy điều hòa nhiệt độ trở nên phổ biến trong các ngôi nhà ở Mỹ, nhiều người thường chọn đến rạp chiếu phim để được hưởng bầu không khí mát mẻ. Không lâu sau, các doanh nghiệp bắt đầu lắp đặt máy điều hòa không khí và điều này giúp cho năng suất lao động của nhân viên tăng vọt trong những tháng mùa hè.
Ứng dụng to lớn của máy điều hòa vào cuộc sống
Phát minh của Willis Carrier đã làm thay đổi thế giới và cha đẻ của máy điều hòa không khí được vinh danh là một trong 100 nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất thế kỷ 20. Phát minh ra máy điều hòa nhiệt độ của Willis Carrier đã tạo ra một sự thay đổi mãnh liệt lên nước Mỹ từ dân số, năng suất công việc,… Hơn nữa sự phát minh ra máy điều hòa còn tác động đến 3 ngành công nghiệp lớn khác bao gồm ô tô, kiến trúc và giải trí.
Đầu tiên, máy điều hòa không khí được lắp trong các rạp chiếu phim giúp nâng cao trải nghiệm của người xem và kéo theo sự phát triển của ngành công nghiệp giải trí. Vào mùa hè, các phương tiện giao thông nóng bức như ô tô, tàu hỏa được lắp thêm điều hòa giúp cho việc di chuyển được trở nên thuận tiện hơn. Cách xây nhà, xây các công trình cũng phải thay đổi tiên tiến hơn để thuận tiện cho việc lắp đặt máy điều hòa.
Năm 2020, máy lọc không khí chế độ kép (Dual-Mode Air Scrubber) và Máy lọc không khí (Negative Air Machine) OptiClean của Willis Carrier được vinh danh là một trong 100 Phát minh tuyệt vời nhất theo bình chọn của Tạp chí TIME của Mỹ.
Năm 1914, từ phát minh vĩ đại này đã tạo ra hiệu ứng toàn cầu đưa điều hòa không khí Carrier hiện diện khắp nơi trên thế giới, từ Bắc Mỹ đến châu Á, châu Âu, Trung Đông, Trung và Nam Mỹ. Những năm đầu của thế kỷ 20, nhu cầu về vận tải tăng cao và Carrier đã có đóng góp trong lĩnh vực này. M.V Victoria trở thành tàu thủy đầu tiên trên thế giới được trang bị điều hòa không khí bởi Carrier năm 1931. Tiếp theo năm 1946, chiếc xe bus đầu tiên trên thế giới được Carrier lắp điều hòa không khí ở San Antonio, bang Texas, Mỹ.
Năm 1949, chiếc máy bay được trang bị điều hòa không khí đầu tiên trên thế giới thuộc về Pan American Airways. Chiếc Boeing Aircraft Stratocaster này sử dụng hai máy nén khí được Carrier chế tạo đặc biệt cho lĩnh vực vận tải hàng không.
Năm 1998, Carrier góp phần thiết kế một tủ trưng bày giúp bảo quản xác ướp Inca 500 năm tuổi được phát hiện trên dãy Andes ở Peru. Các kỹ sư của Carrier chỉ mất chưa đầy ba tháng để thiết kế và chế tạo bộ sản phẩm nhằm giúp bảo tồn xác ướp mà thông thường sẽ mất khoảng hai năm. Hệ thống sưởi, thông gió và điều hòa không khí (HVAC) của Carrier có thiết kế đặc biệt cũng được lắp đặt nhằm bảo vệ những kiệt tác của Michelangelo khỏi tình trạng xuống cấp ở nhà nguyện Sistine. Các thiết bị điều hòa không khí đo độ ẩm một cách chính xác được lắp đặt bên trong nhà nguyện ở khoảng cách 30 feet (hơn 9m) so với mặt sàn.
Còn khi Bắc Kinh đăng cai tổ chức Thế vận hội quốc tế vào mùa Hè năm 2008, sân vận động quốc gia Bắc Kinh đưa vào hoạt động. Tại đây, hệ thống HVAC của Carrier được lắp đặt nhằm đem đến chất lượng không khí trong lành và mát mẻ cho hàng chục nghìn vận động viên và cổ động viên. Đại diện Carrier Corporation cho biết, hãng đã cung cấp đến 70% số dự án HVAC phục vụ cho công trình này.
Cũng theo vị đại diện này, Carrier là thành viên sáng lập của các Hội đồng Công trình Xanh toàn cầu, là một trong những doanh nghiệp đầu tiên trên thế giới công bố loại bỏ CFC, một hợp chất của các chất hữu cơ bao gồm cacbon, clo và flo. Carrier sử dụng CO2 tái chế làm chất làm lạnh tự nhiên để giảm tác động của môi trường đối với vận tải biển. Thương hiệu này cũng duy trì tinh thần lãnh đạo của Willis Carrier trong việc đào tạo và giáo dục thông qua các chương trình đào tạo và Viện Phát triển bền vững của Carrier, đơn vị đào tạo lớn của Hội đồng Công trình Xanh Mỹ về Tiêu chuẩn trong Thiết kế về Năng lượng và Môi trường (Leadership in Energy & Environmental Design – LEED).
Ngày nay, đặc biệt là những ngày nóng bức chúng ta được làm mát nhờ chiếc máy điều hoà. Có lẽ chúng ta nên cảm ơn người phát minh ra chiếc điều hoà đầu tiên – Willis Carrier.
Chân Tâm (T/h)
Tham khảo: vnexpress, voh
Xem thêm:
