Tân Thế Kỷ – Điêu Thuyền là một trong tứ đại mỹ nhân nổi danh trong lịch sử Trung Quốc. Mặc dù trong chính sử gần như không thể tìm ra ghi chép nào về Điêu Thuyền, nhưng trong các câu chuyện dân gian và các tác phẩm văn học lịch sử lại có khá nhiều câu chuyện liên quan đến nhân vật này. Đại đa số đều cho rằng cô là một người con gái xinh đẹp, đáng thương, xảo quyệt. Tuy nhiên lại không chú ý đến quá trình cô tận trung với nước, tận hiếu với cha…
Bé gái trong am ni cô
Vào cuối những năm Đông Hán, bên ngoài thành Lạc Dương có một am ni cô ít người biết đến. Vào một đêm gió tuyết, một tiểu ni cô đi ra ngoài am và phát hiện một bé gái được bọc trong một tấm da chồn, thấy vậy ni cô liền ôm bé gái vào trong am. Am chủ thấy bé gái trông rất đáng yêu, liền giữ lại nuôi dưỡng. Vì tiếng khóc của bé gái nghe rất đinh tai như thể tiếng ve sầu kêu, lại được bọc trong tấm da chồn, nên vị am chủ liền đặt cho cô cái tên “Điêu Thuyền” (“Điêu” là con chồn, “Thuyền” là con ve)
Tiểu Điêu Thuyền thông minh lanh lợi, lúc ba tuổi đã biết múa hát. Một hôm, phu nhân của quan Tư Đồ Vương Doãn vừa hay đến cúng Quan Âm tại am ni cô để cầu tự, nhìn thấy tiểu Điêu Thuyền đáng yêu lanh lợi, bà vô cùng thích thú ôm cô bé vào lòng chơi đùa. Bà hỏi vị am chủ: ”Cô bé là con nhà ai vậy?”
Am chủ trả lời: “Đứa trẻ này là cô nhi, được am ni cô nhận nuôi từ nhỏ, sau cũng muốn tìm cho nó một nơi chốn khác. Nếu phu nhân yêu mến cô bé, hay là nhận về làm nha hoàn bên cạnh mình để sai bảo”.
Vương phu nhân nghe thấy vậy, thật không cầu mà được, liền vội sai quản gia đem 100 lượng bạc đến cảm tạ am chủ, rồi đưa Điêu Thuyền về phủ. Về đến phủ, Vương Doãn cũng rất vui mừng, ông thấy Điêu Thuyền khí chất siêu phàm, liền đích thân dạy cô đọc kinh sử, giúp cô hiểu được đạo lý đối nhân xử thế, còn tìm thầy dạy nhạc và vũ đạo cho cô. Điêu Thuyền thiên chất thông minh, vừa học đã biết. Thấm thoắt đã mười mấy năm, dù là ca múa đàn hát, ngâm thơ đối ứng, Điêu Thuyền đều thành thạo, cô cũng thường hay đi cùng phu nhân đến am ni cô thuở đầu để tham bái lễ Phật, cảm tạ ơn cứu mạng của am chủ năm đó; nếu được thưởng hoặc được tặng thêm tài vật đều sẽ tăng thêm tiền nhang dầu khi đến lễ Phật.
Khi trưởng thành, Điêu Thuyền không chỉ tinh thông ca múa, thơ văn, mà dung mạo khí chất lại càng xuất chúng, nhan sắc “hoa nhường nguyệt thẹn”. Vợ chồng Vương Doãn xem cô như con đẻ, nhưng Điêu Thuyền biết mình là cô nhi, được vợ chồng Vương Doãn nhận nuôi lại rất mực yêu thương, do đó trong lòng cô luôn nghĩ rằng phải báo đáp ân tình của họ.
Đổng Trác gây họa
Vào cuối thời Đông Hán, Thái thú Hà Đông là Đổng Trác đem đại quân vào kinh thành tranh giành quyền lực, hắn đem vàng và ngựa xích thố mua chuộc dữ tướng Lã Bố làm nghĩa tử (con nuôi), lại bổ nhiệm lượng lớn bè lũ thân tín làm quan, hắn lại tự phong mình làm Thái úy, thao túng triều chính. Dù vậy, Đổng Trác vẫn chưa vừa lòng, muốn tiến thêm một bước phế bỏ vị vua trẻ, mưu hại Hà Thái hậu nhằm soán ngôi vua. Hành vi nào của hắn cũng ngang ngược, tàn ác khiến các chư hầu đều bất mãn. Viên Thiệu, Tào Tháo, Tôn Kiên cùng 18 chư hầu quần hùng rầm rộ khởi binh thảo phạt, triệu tập một triệu hùng sư, nhưng giữa các chư hầu lại nghi kỵ lẫn nhau, khó mà một lòng đoàn kết. Do đó cuộc chiến giữa liên quân và đại quân của Đổng Trác luôn trong thế cầm cự. Lúc này Đổng Trác cậy thế bên cạnh có Lã Bố võ nghệ cao cường làm thị vệ, lại đi khắp nơi hành ác, dung túng binh sĩ cưỡng bức phụ nữ, lạm sát người vô tội, thậm chí công nhiên sát hại đại thần phản đối hắn tại cung đình, cứ như thế triều chính ngày càng bại hoại, văn võ bá quan ai cũng trong vòng nguy hiểm.
Lúc này ở trong triều, nguyên lão Tư đồ Vương Doãn thống hận sự trơ tráo vô sỉ của Đổng Trác, lo lắng triều Hán bị hủy trong tay tên giặc này, nhưng khổ nỗi không có thực lực để đối kháng với hắn, vì thế cả ngày buồn rầu ủ dột. Một hôm ông đang tản bộ trong hoa viên thì gặp nghĩa nữ Điêu Thuyền, cô thấy vẻ mặt của cha liền hỏi: “Từ bé con đã nhận được sự yêu thương của cha, thường nghĩ đến việc báo đáp, gần đây thấy cha ủ dột không vui, không biết vì lẽ gì? Nếu có việc cần dùng đến con, con nhất định tận lực làm, muôn chết cũng không từ”. Vương Doãn nghe xong nói: “Bây giờ thiên hạ nơi đâu cũng nguy nan, quốc tặc Đổng Trác âm mưu chiếm ngôi vua, tuy nhiên cả triều văn võ đều bó tay hết cách, e rằng chỉ có con có thể cứu nhà Hán khỏi tay gian tặc. Ta có một kế: Đổng Trác và Lã Bố đều là phường háo sắc, muốn mượn nhan sắc của con khiến hai kẻ phản tặc trở mặt thành thù. Ta tính gả con cho Lã Bố trước, sau đó lại đem con hiến cho Đổng Trác, con ở giữa hai cha con chúng khiêu khích sao cho Lã Bố giết chết Đổng Trác. Nếu có thể như thế, ắt nhà Hán được khôi phục. Chỉ là con sẽ phải chịu thiệt thòi, không biết con có đồng ý không?”
Điêu Thuyền nghe xong kinh hãi thất sắc, vì nữ nhi coi trọng nhất là trinh tiết, cô phải hy sinh trinh tiết phục vụ hai kẻ ác đồ như hổ như sói, mà thế thì vừa làm thê lại làm thiếp, cô lại phải làm sao dùng mỹ nhân kế khiến hai kẻ đó trở mặt nhau đây?! Nếu không cẩn thận tất gây họa cho tính mạng của cả nhà… Điêu Thuyền có chút do dự, nhưng xét sự an nguy của chúng sinh thiên hạ, cô nguyện xả thân tận trung vì nước, tận hiếu vì cha mẹ, sau cùng nhận nhiệm vụ này. Điêu Thuyền từ từ đứng dậy, kiên quyết nói: “Con nguyện vì cha dốc sức, muôn chết không từ!” Sau khi Điêu Thuyền đồng ý, Vương Doãn bắt đầu kế hoạch, ông mời Lã Bố đến nhà làm khách, trong yến tiệc để Điêu Thuyền châm tửu phục vụ Lã Bố, lại múa nhảy cho Lã Bố xem, cứ như vậy Lã Bố dần say mê cô, giữa tiệc Vương Doãn hứa gả Điêu Thuyền cho Lã Bố, Lã Bố vui mừng đồng ý, vội vàng bái tạ. Sau đó Lã Bố nhiều lần qua lại gặp gỡ Điêu Thuyền, tình cảm hai người dần dần nồng đượm. Vương Doãn thấy thời cơ đã đến lại mời Đổng Trác đến nhà đãi tiệc, ông để Điêu Thuyền phục vụ Đổng Trác, Đổng Trác vừa thấy mỹ nhân đã thèm thuồng nhỏ dãi, liền đem Điêu Thuyền cùng về cung ngay trong đêm. Không lâu sau Lã Bố biết chuyện, đến tìm Vương Doãn nói lý lẽ, nhưng Vương Doãn đổ cho Đổng Trác cướp mất con gái, do đó quan hệ giữa Lã Bố và Đổng Trác bắt đầu thay đổi, Điêu Thuyền lại không ngừng khiêu khích khiến cho sự ghen ghét giữa hai người họ càng ngày càng trở nên gay gắt.
Một ngày nọ, nhân lúc Đổng Trác không có mặt, Lã Bố đến nhà Đổng Trác thăm dò Điêu Thuyền đồng thời hẹn cô đến đình Phượng Nghi gặp gỡ, Điêu Thuyền gặp được Lã Bố liền khóc lóc tố khổ bị Đổng Trác chiếm đoạt, Lã Bố đùng đùng nổi ghen. Đúng lúc Đổng Trác về đến phủ phát hiện hai người, hắn phẫn nộ cầm chiếc kích lao thẳng vào Lã Bố, Lã Bố phi thân bỏ chạy được; lúc này quan hệ giữa hai người đã trong thế như nước với lửa. Vương Doãn liền mượn việc này thuyết phục Lã Bố ám sát Đổng Trác. Không lâu sau, Vương Doãn giả ý nói cho Đổng Trác: Hán Hiến Đế quyết nhường ngôi cho hắn, Đổng Trác vì thế vào triều tiếp nhận quần thần chúc mừng. Thừa dịp Vương Doãn bước ra đọc chiếu chỉ thảo tội quốc tặc, lúc này Lã Bố xuất hiện giết chết Đổng Trác tại chổ, đến đây thì quốc tặc bị trừ bỏ.
Tung tích cuối cùng của Điêu Thuyền, người con gái trung hiếu vẹn toàn
Mặc dù mỹ nhân kế của Tư Đồ Vương Doãn thành công, tuy nhiên ông vì bệnh tật giày vò, sau cùng bị thuộc hạ cũ của Đổng Trác làm phản chống lại. Đầu năm Bình Tam (năm 192) Lý Thôi, Quách Dĩ đem hơn 10 vạn đại quân chiếm thành Trường An, giết hại cả nhà Vương Doãn, Lã Bố dẫn đám tàn quân chạy trốn, còn Điêu Thuyền không rõ tung tích. Từ đó, người ta thêu dệt nên rất nhiều câu chuyện liên quan đến cái kết của cô, trở thành huyền án thiên cổ. Dân gian lưu truyền hơn mười câu chuyện, tạp kịch, ở đây người viết chỉ rút ra hai câu chuyện được xem là tương đồng:
Chuyện thứ nhất
Sau khi biết được Vương Doãn bị hại Điêu Thuyền rất đau lòng, ban đầu có ý tự tử theo cha, tuy nhiên cô nghĩ lại: “Ta nhận sự ủy thác của cha nuôi xả thân vì nước, bây giờ cha nuôi bị bọn tặc quân sát hại, thi thể không người chôn cất, ta trước hết phải nhẫn nhục để làm tròn đạo hiếu cuối cùng này”.
Tiếp đó cô thu gom toàn bộ tiền của trong nhà đến am ni cô thuở xưa xin được ở lại, am chủ vui mừng đồng ý, để cô tạm thời lưu lại am thất. Sau khi tình hình ổn định lại, nhờ sự giúp đỡ của am chủ, Điêu Thuyền tìm được thi thể không nguyên vẹn đầu mình hai nơi của Vương Doãn, cô không cầm lòng được đã lớn tiếng bật khóc. Sau đó cô nhớ lại hình dáng cha nuôi lúc còn sống mà tự tay đẽo một khúc gỗ, rồi mua một chiếc quan tài tốt an táng cha nuôi. Sau khi đại nguyện hoàn thành Điêu Thuyền liền xuống tóc tu hành tại am, khi cô hơn 80 tuổi thì không bệnh mà rời đi.
Chuyện thứ hai
Sau khi phản quân của Lý Thôi và Quách Dĩ tấn công vào thành, Lã Bố đem tàn quân tháo chạy đồng thời mang theo Điêu Thuyền. Điêu Thuyền không có lựa chọn nào khác đành ở bên cạnh hắn. Lã Bố dựa vào thế lực các nơi, chiêu binh mại mã trở thành chư hầu một phương. Tuy nhiên Lã Bố chỉ là kẻ có võ công cao cường mà không có tài cầm binh, lại không thay đổi tính hợm hĩnh và phản phúc trước đây, sau cùng bị liên quân của Lưu Bị và Tào Tháo đánh bại và giết chết trong trận Hạ Bì.
Sau khi Lã Bố chết, Quan Vũ vào trấn thủ quan phủ trong thành, đêm hôm đó Quan Vũ nghe thấy tiếng khóc của phụ nữ, ông lần theo tiếng khóc thì phát hiện ra Điêu Thuyền. Quan Vũ thấy thế cho rằng cô giống với Đát Kỷ đều là hồng nhan họa thủy làm nhà Thương diệt vong, muốn đem cô giao cho binh sĩ hành hình. Lúc này Điêu Thuyền khóc than: Tướng quân Tô Văn hiền danh, không ngờ hôm nay muốn lấy mạng tiểu nữ, xin để tiểu nữ nói rõ rồi giết cũng chưa muộn… Cô thuật lại cho Quan Vũ chuyện Vương Doãn vạch ra liên hoàn kế trừ gian thần, sau nói rằng: “Thiếp chỉ là phận nữ nhi tự nguyện từ bỏ trinh tiết cứu quốc, nếu nay nhị tặc đều bị trừ rồi, chết cũng không hối tiếc, tuy nhiên chỉ mong có thể được an táng cùng cả nhà cha nuôi, coi như một chút lòng hiếu kính sau cùng. Quan Vũ nghe xong trong lòng cảm phục, ông hành lễ với Điêu Thuyền bày tỏ tâm ý, tán dương nghĩa cử tận trung tận hiếu của cô. Nói rồi kêu thuộc hạ đem đến 100 lượng bạc tặng cho Điêu Thuyền, Điêu Thuyền sau khi cảm tạ Quan Vũ liền rời đi.
Điêu Thuyền về đến Trường An thăm dò khắp nơi, biết được huyện lệnh Bình Lăng là Triệu Tiễn trong lúc binh mã hỗn loạn không màng sinh tử từ quan an táng Vương Doãn. Điêu Thuyền tìm đến bái tạ Triệu Tiễn. Lại vì cha nuôi thủ hiếu ba năm. Sau đó anh hùng Tào Tháo áp chế quần hùng, nghênh rước Hán Hiến Đế về đến Hứa Xuyên, tình thế dần dần chuyển nguy thành an, Hán Hiến Đế cảm nhớ sự trung trinh của Vương Doãn năm đó, liền làm lễ cải táng cho Vương Doãn tại Phong Quang Hứa Xuyên. Phong cháu trai của ông là Vương Hắc làm An Lạc Đình Hầu. Điêu Thuyền sau khi đại nguyện đã thành lại trở về am ni cô thuở trước, cô đem toàn bộ tài vật mà Quan Vũ tặng giao cho am chủ cảm tạ ơn nuôi dưỡng năm đó. Sau đó cô xuống tóc tu hành trong am, trăm năm sau cô tu thành viên mãn rời khỏi thế gian.
Theo Chánh Kiến
Tác giả: Ngưỡng Nhạc
Xem thêm:
- Tiêu chuẩn của “mỹ nhân” và câu chuyện của hai trong “tứ đại mỹ nhân” khiến nhiều người suy ngẫm
- Vì sao nữ giới cần sống theo đạo của nước?
- Người mẹ hiền đức dạy con như thế nào?
