(Tân Thế Kỷ) – Hai đài quan sát Chandra và XMM-Newton đã bắt được khoảnh khắc cho thấy một hố đen xé nát một ngôi sao lớn gấp 14 lần Mặt Trời thành nhiều mảnh vụn.
Chandra và XMM-Newton là các đài quan sát tia X cực mạnh của NASA và ESA (cơ quan vũ trụ của Mỹ và châu Âu) đã nắm trọn khoảnh khắc đáng sợ của ASASSN-14li, kẻ xấu số vừa được xác định là nạn nhân của một lỗ đen quái vật, theo Live Science.
Trước đó, ASASSN-14li đã bùng lên như một ngọn lửa ma quái, ghê rợn vào năm 2014, được ghi lại bởi dự án ASASSN của Đại học bang Ohio, với sự tham gia của 20 kính viễn vọng robot.
Lúc đó, các nhà khoa học hoang mang chưa xác định rõ nó là cái gì nhưng đến nay thì đáp án được hé lộ.
“Chúng tôi đang nhìn thấy bản chất của những gì từng là một ngôi sao. Các nguyên tố để lại là manh mối mà chúng ta có thể lần theo để tìm ra loại sao nào đã chết”- TS Jon Miller từ Đại học Michigan, trưởng nhóm nghiên cứu về ASASSN-14li, nói.
Sự kiện này quý giá theo hai cách: Một là các nhà khoa học đã có cơ hội gần như tận mắt chứng kiến một trong những vụ lỗ đen xé sao nghiêm trọng nhất, hai là loại sao “nạn nhân” lần này vô cùng hiếm.
Nó cũng là “bữa ăn” thịnh soạn nhất của lỗ đen từng được biết tới.
Ngoài ra, các mảnh “thây ma” chính của ngôi sao xấu số kia mà các nhà khoa học nhìn thấy không phải vật chất được phun ra khắp nơi như thông thường.
Hai đài quan sát siêu mạnh đã vô tính bắt được “ruột” của ngôi sao còn mắc kẹt trong lỗ đen. Tức họ đã nhìn vào bên trong lỗ đen.
Sức mạnh của lỗ đen và cả năng lượng kinh khủng của ngôi sao tạo nên một vụ bùng nổ ghê rợn, nên thuận lợi hơn cho việc quan sát.
Đây cũng là sự kiện lỗ đen xé sao gần Trái Đất nhất trong 1 thập kỷ được nắm bắt, nằm trong một thiên hà cách chúng ta 290 triệu năm ánh sáng, theo Sci-News.
Trong những năm gần đây, các nhà thiên văn học đã phát hiện ra nhiều ví dụ về sự hủy diệt của thủy triều, khi lực hấp dẫn của một lỗ đen khổng lồ phá hủy một ngôi sao. Điều này gây ra hiện tượng bùng phát, thường thấy trong ánh sáng quang học, tia cực tím và tia X, khi các mảnh của ngôi sao nóng lên. Nhưng sự kiện đặc biệt này, được đặt tên là ASASSN-14li, nổi bật vì nhiều lý do.
Vào thời điểm được phát hiện vào tháng 2014 năm 290, đó là sự gián đoạn thủy triều gần Trái đất nhất (14 triệu năm ánh sáng). Nhờ khoảng cách gần này, ASASSN-XNUMXli đã cung cấp mức độ chi tiết phi thường về ngôi sao đã sụp đổ. Nhóm các nhà khoa học đã áp dụng các mô hình lý thuyết mới để cải thiện các ước tính về lượng nitơ và carbon xung quanh lỗ đen so với công trình trước đó.
Brenna Mockler, đồng tác giả nghiên cứu cho biết: “Kính viễn vọng tia X có thể được sử dụng làm công cụ pháp y trong không gian. “Lượng nitơ và carbon tương đối mà chúng tôi tìm thấy cho thấy vật liệu từ bên trong của một ngôi sao đã diệt vong có khối lượng gần gấp ba lần khối lượng Mặt trời.” Do đó, ngôi sao trong ASASSN-14li là một trong những ngôi sao nặng nhất – có lẽ là lớn nhất – mà các nhà thiên văn học từng thấy bị lỗ đen xé nát cho đến nay.
Các nhà thiên văn học cho biết thêm: “ASASSN-14li rất thú vị vì một trong những nhiệm vụ khó khăn nhất khi nghiên cứu sự gián đoạn thủy triều là đo khối lượng của một ngôi sao, như chúng tôi đã làm”. “Việc quan sát một ngôi sao khổng lồ bị phá hủy bởi một lỗ đen siêu lớn là điều thú vị bởi vì những ngôi sao có khối lượng lớn hơn được cho là hiếm hơn nhiều so với những ngôi sao có khối lượng nhỏ hơn”.
Một khía cạnh thú vị khác của kết quả ASASSN-14li là ý nghĩa của chúng đối với nghiên cứu trong tương lai. Các nhà thiên văn học đã nhìn thấy những ngôi sao có khối lượng vừa phải như ASASSN-14li trong cụm sao chứa lỗ đen siêu lớn ở trung tâm thiên hà của chúng ta. Do đó, khả năng ước tính khối lượng sao có khả năng giúp các nhà thiên văn học phát hiện sự hiện diện của các cụm sao xung quanh các lỗ đen siêu lớn ở các thiên hà xa hơn.
Nghi Vân (t.h)
Xem thêm:
Trái Đất từng thoát khỏi nhiều họa diệt vong, ai đã ra tay che chở nhân loại?
Tân Thế Kỷ *Truyền Thống – Nhân Văn – Trung Thực*
