Vào ngày 5 tháng 3, Thủ tướng Trung Quốc sắp mãn nhiệm Lý Khắc Cường đã gửi báo cáo cuối cùng về công việc của chính phủ trong nhiệm kỳ của mình, đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 5%. Đây là chỉ tiêu tăng trưởng thấp nhất trong vòng 30 năm trở lại đây.
Các phương tiện truyền thông nước ngoài đưa tin chỉ ra rằng nền kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với những thách thức cả trong và ngoài nước, vẫn chưa biết liệu xuất khẩu và nhu cầu trong nước có thể phục hồi hay không. Các nhà phân tích chỉ ra rằng cuộc khủng hoảng kinh tế và tài chính lớn nhất của Trung Quốc nằm ở hai lĩnh vực chính là bất động sản và nợ địa phương.
Mục tiêu tăng trưởng GDP 5%, thấp nhất gần 30 năm qua
Vào sáng ngày 5 tháng 3, Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã khai mạc tại Bắc Kinh và Thủ tướng Quốc vụ viện ĐCSTQ Lý Khắc Cường đã trình bày báo cáo công tác chính phủ cuối cùng trong nhiệm kỳ của mình.
Trong báo cáo công tác chính phủ của mình, Lý Khắc Cường đề xuất mục tiêu tăng trưởng GDP khoảng 5% trong năm nay, con số thấp nhất kể từ năm 1994.
Báo cáo của BBC tiếng Trung của Anh cho biết xét rằng Trung Quốc chỉ đạt mức tăng trưởng kinh tế 3% vào năm 2022, mục tiêu tăng trưởng kinh tế cho năm 2023 được tính toán trên cơ sở thấp hơn năm ngoái. Vì vậy, có ý kiến cho rằng mục tiêu này tương đối thận trọng.
Lý Khắc Cường đã đề cập trong báo cáo rằng nền tảng tăng trưởng kinh tế trong nước của Trung Quốc cần phải được củng cố, nhu cầu không đủ vẫn là một mâu thuẫn nổi bật. Đầu tư tư nhân và doanh nghiệp tư nhân dự kiến sẽ không ổn định. Các doanh nghiệp nhỏ, vừa và siêu nhỏ cùng khu công nghiệp và thương mại riêng lẻ, hộ gia đình còn nhiều khó khăn. Nhiệm vụ ổn định việc làm gặp nhiều gian nan. Một số cơ sở tài chính thu chi mâu thuẫn tương đối lớn.
Về vấn đề này, Alfredo Montufar-Helu, Giám đốc Trung tâm Trung Quốc của The Conference Board, một công ty tư vấn, nhận xét rằng việc đặt ra mục tiêu tăng trưởng cao hơn sẽ đòi hỏi phải có các biện pháp kích thích lớn và “làm trầm trọng thêm sự mất cân bằng cơ cấu mà Trung Quốc đang phải vật lộn giải quyết” để đạt được các mục tiêu phát triển dài hạn của mình.”
Lý Khắc Cường đề xuất mục tiêu việc làm mới là 12 triệu người. Ông đã nhiều lần nói về mối quan hệ giữa việc làm và tăng trưởng trong suốt 10 năm làm thủ tướng của mình.
Trong một bài phát biểu vào tháng 11 năm 2013, Lý Khắc Cường tuyên bố rằng trọng tâm của GDP thực chất là việc làm. Trong quá khứ, cứ 1% GDP tăng sẽ tạo việc làm cho 1 triệu người. Vài năm trở lại đây, sau tái cơ cấu công nghiệp, đặc biệt là phát triển ngành dịch vụ, GDP cứ tăng 1% có thể giải quyết việc làm cho 1,3 triệu, thậm chí 1,5 triệu người. Sau nhiều lần tính toán, người ta tin rằng cần có mức tăng trưởng kinh tế 7,2% để đảm bảo tạo ra 10 triệu việc làm mới.
Ông nói vào thời điểm đó, “lý do cho sự tăng trưởng ổn định, trong phân tích cuối cùng, là để duy trì việc làm.” Trong mười năm sau đó, câu này thường được trích dẫn trong giới kinh tế và chính phủ Trung Quốc.
Mười năm đã trôi qua, chính quyền Bắc Kinh hiện đang chịu áp lực lớn hơn để duy trì việc làm. Theo mục tiêu tăng trưởng kinh tế và việc làm mới của năm nay, cứ 1% tăng GDP cần kích thích 2,4 triệu việc làm mới.
Kinh tế Trung Quốc đối mặt với những khó khăn trong và ngoài nước
Lý Khắc Cường đã công bố mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm nay khi khai mạc Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc năm nay, mục tiêu thấp nhất trong gần 30 năm.
Tờ Wall Street Journal ngày 5/3 đưa tin, sau khi dỡ bỏ các biện pháp chống dịch nghiêm ngặt kéo dài ba năm, nền kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với thách thức kép cả trong nước và toàn cầu.
Tại cuộc họp NPC, nhà lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình dự kiến sẽ củng cố hơn nữa quyền kiểm soát của mình đối với an ninh, tài chính và công nghệ, phân bổ lại các vị trí chủ chốt để tiếp tục hạ thấp vai trò của chính phủ trong việc hoạch định chính sách và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, Huari đưa tin.
Lý Khắc Cường cho biết trong báo cáo công tác của chính phủ rằng ổn định kinh tế phải được ưu tiên hàng đầu trong năm nay và phải theo đuổi tiến bộ đồng thời đảm bảo ổn định.
Trong ngắn hạn, mục tiêu tăng trưởng 5% tương đối thận trọng cho thấy các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc lo ngại về một loạt thách thức có thể làm chậm quá trình phục hồi ngay cả khi các biện pháp ngăn chặn liên quan đến dịch bệnh được dỡ bỏ – những cơn gió ngược bao gồm: Niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp ảm đạm; yếu kém ở nước ngoài nhu cầu đối với hàng hóa do Trung Quốc sản xuất và khả năng kích thích nền kinh tế của chính quyền địa phương do nợ nần chồng chất.
Louise Loo, nhà kinh tế Trung Quốc tại Oxford Economics ở Singapore, cho biết mục tiêu 5% đặc biệt thận trọng do hoạt động kinh doanh tăng mạnh trong hai tháng đầu năm, vì vậy “báo cáo hôm nay cho thấy Trung Quốc (Chính phủ Trung Quốc) tin rằng sự thúc đẩy tăng trưởng từ việc mở cửa trở lại có thể chỉ là tạm thời.”
Thủ tướng Lý Khắc Cường cho biết chính phủ sẽ tăng chi tiêu tài khóa 5,6% trong năm nay, thấp hơn mức tăng của năm ngoái, trong khi thu ngân sách năm nay dự kiến tăng 6,7%, cao hơn mức năm ngoái. Các quan chức đang đề xuất mức thâm hụt tài chính là 3% cho năm 2023, cao hơn một chút so với mức 2,8% cho năm 2022 – một dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh khó có thể kích thích mạnh nền kinh tế.
Xuất khẩu và tiêu dùng mất cân đối
Một câu hỏi lớn trong năm nay là tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc sẽ chậm lại bao nhiêu sau khi vực dậy nền kinh tế qua phần lớn đại dịch coronavirus. Tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc bắt đầu chậm lại so với cùng kỳ năm ngoái và giảm trong tháng 10 sau khi người tiêu dùng và doanh nghiệp ở các nước phương Tây cắt giảm chi tiêu khi ngân hàng trung ương mạnh tay kiềm chế lạm phát.
Các quan chức Trung Quốc dự kiến sẽ công bố dữ liệu thương mại trong hai tháng đầu năm nay vào thứ Ba, ngày 7 tháng 3.
Các nhà phân tích cho biết, chi phí vận chuyển tại các cảng của Trung Quốc đã giảm mạnh trong những tuần gần đây, với lượng lớn container rỗng cho thấy nhu cầu thương mại vẫn yếu.
Một yếu tố quan trọng khác ảnh hưởng đến sự phục hồi chung của Trung Quốc là tính bền vững của sự phục hồi ngắn hạn sau dịch bệnh trong chi tiêu của người tiêu dùng.
Các nhà kinh tế đang theo dõi cách các hộ gia đình Trung Quốc sẽ chi tiêu số tiền tiết kiệm vượt mức mà họ tích lũy được trong thời kỳ đại dịch, mặc dù một số người tin rằng sự không chắc chắn kéo dài sẽ làm giảm ham muốn chi tiêu của người dân.
Lý Khắc Cường kêu gọi chính phủ “ổn định tiêu dùng số lượng lớn và thúc đẩy phục hồi tiêu dùng dịch vụ đời sống”, mà không cần giải thích chi tiết. Theo thống kê chính thức của ĐCSTQ, tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên thành thị của Trung Quốc vẫn ở mức cao sau khi đạt đỉnh tăng gần 20% vào năm ngoái. Người lao động nhập cư phải đối mặt với tình trạng mất an ninh công việc ngày càng cao khi nhu cầu xuất khẩu chững lại và các nhà máy có thể ngừng tuyển dụng.
Khủng hoảng lớn nhất: bất động sản và nợ địa phương
Thông tấn xã Trung ương đưa tin vào ngày 5 tháng 3 rằng “Báo cáo công tác của chính phủ” do Lý Khắc Cường công bố hôm nay vẫn nhấn mạnh sự cần thiết phải ngăn ngừa và giải quyết rủi ro tài chính, nhấn mạnh việc ngăn ngừa và giải quyết hiệu quả rủi ro doanh nghiệp bất động sản (hàng đầu); cải thiện tình hình tài sản và trách nhiệm pháp lý, ngăn chặn sự mở rộng vô trật tự; thúc đẩy sự phát triển ổn định của ngành bất động sản; đồng thời đề xuất tăng cường xây dựng hệ thống an ninh nhà ở, hỗ trợ nhu cầu nhà ở được cải thiện và cứng nhắc, giải quyết vấn đề nhà ở của công dân mới và thanh niên.
Báo cáo tài chính đầu tiên cho rằng điều này có nghĩa là thị trường bất động sản của Trung Quốc tiềm ẩn nhiều rủi ro. Một số tổ chức tài chính vừa và nhỏ có nguy cơ gặp rủi ro và vẫn còn nhiều trở ngại về thể chế đối với sự phát triển.
Đối với nợ chính quyền địa phương, “Báo cáo công tác của Chính phủ” có đề cập, cần ngăn chặn và giải quyết rủi ro nợ chính quyền địa phương, tối ưu hóa cơ cấu kỳ hạn nợ, giảm gánh nặng lãi vay, hạn chế gia tăng và giải quyết tồn kho.
Mã Hoằng, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Đầu tư Thực Tín, cho biết xét đến việc các công ty bất động sản Trung Quốc đã “thận trọng hơn trong việc mua đất”; một năm rưỡi qua, doanh thu tài chính từ đất đai của chính quyền địa phương đã giảm mạnh. công tác phòng chống dịch bệnh làm tăng thêm chi phí y tế, thu chi tài chính một số cơ sở còn mâu thuẫn. Nguy cơ trả nợ của một số chính quyền địa phương tăng lên.
Tiến sĩ Trình Hiểu Nông, một nhà kinh tế học nổi tiếng của Trung Quốc tại Hoa Kỳ, gần đây đã viết rằng vào cuối năm 2020, tổng “nợ ẩn” của các nền tảng tài chính chính quyền địa phương là 53 nghìn tỷ đồng, trong khi số dư trái phiếu do chúng trực tiếp phát hành là 35 nghìn tỷ, tổng là 88 nghìn tỷ; Cán cân nợ của chính phủ là 22 nghìn tỷ, và cán cân nợ của chính quyền trung ương và địa phương lên tới 110 nghìn tỷ, gần tương đương với 91% GDP 121 nghìn tỷ của Trung Quốc; quy mô nợ của chính quyền địa phương tương đương với nguồn tài chính toàn diện của chính quyền địa phương (thu thuế, thu tiền bán đất và 260% trợ cấp tài chính của trung ương); nghĩa là chính quyền địa phương không thể trả hết nợ.
Trình Hiểu Nông chỉ ra rằng tỷ lệ nợ tài chính của một quốc gia trên GDP được quốc tế gọi là đường cảnh báo rủi ro tài chính và đường cảnh báo được chấp nhận chung là 60%; có nghĩa là, tổng tỷ lệ nợ của chính phủ ĐCSTQ đã cao hơn mức cảnh báo rủi ro tài khóa hơn 30%. Hơn nữa, phần lớn không phải nợ quốc gia mà là nợ địa phương.
Tại sao phải nhấn mạnh tỷ lệ nợ địa phương cao là nguy hiểm? Điều này là do trái phiếu kho bạc cũng có thể được tài trợ bằng cách phát hành trái phiếu cho các ngân hàng đầu tư quốc tế, trong khi các khoản nợ của chính quyền địa phương không có tín dụng quốc tế và về cơ bản không thể được tài trợ từ nước ngoài. Do đó, các khoản nợ khổng lồ của Trung Quốc, mà chủ yếu là các khoản nợ địa phương, chỉ có thể kéo dài trong nước, và nó đã trở thành một “chiếc nồi vỡ” với quá nhiều khoản nợ. Tình trạng này hiện nay ngày càng trở nên nguy hiểm.
Trình Hiểu Nông tin rằng nền kinh tế Trung Quốc không chỉ đối mặt với những khó khăn chung do bong bóng bất động sản bị vỡ. Trong 20 năm qua, ĐCSTQ đã dựa vào bong bóng tài chính và ngân sách mở rộng để tồn tại cho đến ngày nay. Một khi bong bóng tài chính và tài chính này nổ tung, Trung Quốc sẽ phải đối mặt với một thảm họa kinh tế toàn diện và cực kỳ nghiêm trọng.
Theo Sound Of Hope
An Thanh biên dịch
