“Tú Nhu Ký・Kết bạn Bì lăng” của Từ Lâm thời nhà Minh ghi chép: “Dĩ phát nhận, thân hữu giai vô tẫn”, nghĩa là đã sắp phải ra đi, nhưng người thân, bạn bè không mang theo gì để đến tiễn. Trong văn bản gốc, khởi đầu có nghĩa là khởi hành.
Vậy tại sao “khởi hành” còn được gọi là “khởi đầu”?
Theo truyền thuyết, ở Trung Quốc chiếc xe đẩy được chế tác sớm nhất là bởi hoàng đế cổ đại Huangdi. Khi ấy, dùng tấm gỗ tròn làm bánh xe, được gọi là “Thuyên”. Khi đến Đại Vũ của triều Hạ, Hề Trọng, một người đàn ông họ Tiết, làm xe chính (quan phụ trách xe cộ). Anh ấy đã cải tiến chiếc xe đẩy do Hoàng đế chế tạo và bắt đầu sử dụng bánh xe rỗng có nan hoa. Như “Lí thuyết”: “Xe, tên chung của Bánh xe, do Hề Trọng đặt ra vào cuối triều Hạ” cùng “Thế bản”, “Tác thiên”: “Hề Trọng đã chế tạo xe.”
Chiếc xe đẩy được phát minh sớm nhất do Hoàng đế vận hành chủ yếu nhờ kéo bằng sức người. Tuy tốn nhiều sức và chậm, nhưng nó rất dễ vận hành. Sau đó, Hề Trọng chuyển sang sử dụng động vật để kéo xe. Từ đó, xe ngựa trở thành phương tiện di chuyển quan trọng nhất của người xưa vì tốc độ và sự linh hoạt của nó. Lái xe ngựa cũng trở thành một kiến thức quan trọng. Trong giáo dục “lục nghệ” học trò thời xưa, đánh xe là một trong số đó. Nó là một môn học để giáo dục học sinh học cách điều khiển xe và ngựa.
Người xưa đánh xe ngựa, chỉ cần siết chặt dây cương, ngựa sẽ tự nhiên dừng lại. Khi ngừng sử dụng xe, để ngăn bánh xe lăn, người xưa đặt một khối gỗ dưới bánh xe, và khối gỗ này được gọi là “Nhận” (gỗ chèn bánh xe). Như “Thuyết văn” viết: “Gỗ chèn ngăn xe lăn bánh”. Lưu ý: “đặt dưới bánh xe.”
Ngoài ra, “Nhận” còn được dùng với nghĩa “ngăn lại”, như “Hậu Hán Thư Quyển 29. Thân Đồ Cương Truyền”: “Gián bất kiến thính, toại dĩ đầu nhận thừa dư luân, đế toại vi chỉ.” “Ghi chú” nói rằng dùng đầu đã dừng lại bánh xe.
Đại ý của ghi chép này là Hán Quang Vũ Đế của nhà Đông Hán từng muốn đi du ngoạn, nhưng bộ trưởng Thân Đồ Cương đã phản đối Hán Quang Vũ Đế rằng nó không thích hợp để ăn chơi và nghỉ ngơi vì Lũng Thục vẫn chưa được bình định. Nhưng Quang Vũ Đế không nghe theo lời khuyên của ông nên đã dùng đầu làm phanh, lấy đầu đỡ bánh xe nên chuyến đi của Quang Vũ Đế đã phải dừng lại.
Từ đó có thể thấy, khi người xưa dùng xe đẩy, trước tiên phải tháo bánh xe, để bánh xe quay thì xe mới chạy, gọi là “xuất phát”, cho nên khởi hành và xuất phát đều gọi là “xuất phát”. Chẳng hạn như “Sở Từ. Li Tao” nói: “Triều đại bắt đầu ở Thương Ngô Hề, và buổi tối thì đến khu vườn của quận.” Chu Hi chú thích: “Gỗ chèn xe, lấy xe và gỗ, chuyển đi khi đã sẵn sàng.”
Sau đó, phần đầu cũng được sử dụng như một phép ẩn dụ cho sự khởi đầu của mọi thứ. Chẳng hạn như những câu chuyện kỳ lạ của Bạc Tùng Linh từ Liêu trai chí dị, quyển 7, Thụy Vân đã đăng tải: “Thời xưa bắt đầu làm chuyện quan trọng của cuộc đời, không thể vội vàng qua loa”.
Theo Trung Hoa 5000 năm văn hóa Thần truyền
An Thanh biên dịch
