Tân Thế Kỷ – Những vấn nạn trong ứng xử giữa cha mẹ và con cái trong xã hội hiện đại đang là mối lo của rất nhiều các bậc cha mẹ và toàn xã hội nhân loại. Nguyên nhân chính là do đạo đức của con người đã bại hoại.
Trong nền văn hoá truyền thống của nhân loại, người xưa khi dạy dỗ con cái đều lấy đức làm trọng. Từ đó mà con người có Nhân – Lễ – Nghĩa – Trí- Tín. Giới tu luyện của Phật Gia cũng là lấy việc thủ đức làm căn bản để tu luyện trở thành viên mãn.
Những thành tựu trong giáo dục truyền thống
Ở Việt Nam có Phật Hoàng Trần Nhân Tông. Ngài là Thiền sư đắc đạo, với tấm lòng rộng lớn vì dân, với nhãn quan của một vị vua minh triết, một nhà sư giác ngộ, Ngài chủ trương xây Đạo để nuôi dưỡng phát huy thiện tâm mà thuận hòa trong trăm họ; xây dựng bồi đắp tính độc lập tự cường; vun bồi sự hòa hợp trong thế gian, hòa hợp vua tôi, hòa hợp cha con, hòa hợp vợ chồng, hòa hợp gia đình, hòa hợp quốc gia,… tư tưởng ấy là cội rễ làm nên sức mạnh lâu bền của dân tộc, theo thời gian đã trở thành truyền thống của dân tộc Việt Nam. Tất cả những điều đó đều là biểu tượng vĩ đại trong việc nuôi dưỡng, dạy dỗ, giáo dục con người của dân tộc Việt Nam và đó cũng là gốc để tạo nên những con người hiền tài, những gia đình hạnh phúc và Quốc gia thái bình, thịnh trị.
Khổng Phu Tử, Bậc hiền triết của nhân loại, cũng để lại cho nhân loại một kho báu về những lời giáo huấn con người, trong đó giá trị cốt lõi cũng là đạo đức. Đạo đức của con người không chỉ là trong hành vi giữa con người với con người mà được bao hàm cả trong sự kính Thần kính Phật
Thực trạng xã hội nhân loại hiện nay
Ngày nay con người đã không còn tin Thần tin Phật, không tin vào nhân quả báo ứng, không việc ác nào mà không làm. Chính vì thế mà con người phải chịu những kiếp nạn, như thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh. Những hiện tượng biến dị về lối ứng xử của con người cũng không ngoài nguyên nhân này. Nhiều người đã và đang vô tình hoặc hữu ý làm mất đi những giá trị truyền thống, để rồi đạo đức càng ngày càng bại hoại.
Họ đang bị những tư tưởng và quan niệm biến dị xâm chiếm, do đó họ không nhận thức được những điều chân chính của con người. Từ đó mà họ làm mất đi những niềm vui từ cuộc sống chân chính, mất đi niềm hạnh phúc thật sự của từng cá nhân, của gia đình và của cả một xã hội; cũng từ đó mà dẫn đến con không còn hiếu thuận với ông bà cha mẹ, cha mẹ cũng không còn giữ được nền tảng truyền thống trong dạy dỗ con cái. Điều đó đã thực sự là một vấn nạn của xã hội hiện nay. Giới tu luyện của phật Gia cũng đã nói một cách minh xác rằng “ Nhân loại đã đến bước cực kỳ nguy hiểm”.
Làm thế nào để quy chính?
Con người hiện nay, để có được một cuộc sống hạnh phúc, thì chỉ có thể quy chính bản thân mình. Để quy chính bản thân và có được những điều tốt đẹp nhất từ thế giới này thì chỉ có quay về với Văn hoá truyền thống và chỉ có như vậy thì con người mới có cơ hội đạt được sự thăng hoa về đạo đức, về tinh thần và trí tuệ.
Trong những bài viết về đề tài này, chúng tôi mong muốn sẽ mang đến cho độc giả những nội dung mang nét truyền thống, hoặc kế thừa nét truyền thống của nền văn hoá Thần truyền trong đời sống con người, trong đó có cả những gì mà con người đã và đang đáng được hưởng thụ với mục đích nâng cao giá trị đạo đức, giá trị tinh thần và trí tuệ của con người.
Trong nền giáo dục truyền thống là luôn lấy gương của người thầy để soi sáng cho học trò. Trong Phật Giáo cũng giảng rằng “Phải nhìn lỗi của mình, không nhìn lỗi của người khác”; Trong giới tu luyện của Phật Gia cũng giảng “Phải luôn nghĩ cho người khác và luôn phải hướng nội mà tìm, mà sửa chính mình”. Tất cả đều là mục đích: phải luôn quy chính, luôn tu chính bản thân mình thì tự khắc sẽ đạt được điều chân chính nhất và sẽ có ảnh hưởng tốt đến người khác, cũng như đến mọi hoàn cảnh.
Cha mẹ cần làm gương để con cái noi theo
Từ khi sinh ra, cho đến khi trưởng thành, các con đều luôn gắn kết và gần gũi với cha mẹ. Nhờ có tình cảm và sự gắn bó mật thiết này, mà việc con tiếp nhận kiến thức từ bố mẹ như là điều đương nhiên. Vì thế sự mẫu mực của cha mẹ chính là tấm gương và là thước đo của các con, nó đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc giáo dục con cái. Nói cách khác, nó là sự ảnh hưởng sâu sắc đến sự hình thành nhân cách của các con.
Trẻ nhỏ, tất cả đều là tinh khiết, vì thế việc nuôi dạy con theo cách truyền thống ngay từ khi còn bé là vô cùng quan trọng. Những kiến thức, những kỹ năng, những cảm xúc của con hầu như đều có ảnh hưởng từ cha mẹ. Do vậy cha mẹ hãy tận dụng cơ hội này trong việc giáo dục con cái, để quyết định cho một cuộc đời tốt đẹp của các con.
Những điều cha mẹ cần làm gương để con cái học tập và làm theo
Sống chân thật và luôn quan tâm, sẻ chia với mọi người
Ông cha ta có câu “Thật, bán thật mà ăn”, có nghĩa là, trung thực sẽ là đức tính dễ dàng đạt được tất cả mọi điều. Cha mẹ hãy sống trung thực, hãy chân thực với chính những đứa con yêu thương của mình và dạy cho chúng những bài học hữu ích từ tính trung thực. Khi con cái học được tấm lòng trung thực từ cha mẹ, chúng sẽ có niềm tin lớn mạnh vào cuộc sống; tin tưởng vào những người xung quanh; tin tưởng vào mọi sự vật trong vũ trụ. Kết quả chắc chắn sẽ là, những lời nói, những hành vi của chúng đều mang theo sự chân thật. Đó chính là thứ năng lượng vi tế và lớn mạnh nhất để trở thành một người có đạo đức và trí tuệ.
Cha mẹ hãy luôn quan tâm, sẻ chia các vấn đề về cuộc sống, về gia đình và về công việc với những người khác, đồng thời cho các con biết được những kết quả tốt đẹp từ sự quan tâm chia sẻ đó. Làm được như vậy cũng sẽ hạn chế hoặc làm tiêu tan tính ích kỷ của các con, mà tính ích ký sẽ rất dễ sinh ra trong con người ở thời đại hiện nay, nó chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến cách ứng xử không tốt với cha mẹ và mọi người.
Tôn trọng và đối xử thiện lương với người khác
Sự tôn trọng và thiện lương của mình đối với người khác là nguồn gốc để nhận được sự tôn trọng và đối xử tốt từ mọi người. Trong cuộc sống, chúng ta sẽ gặp rất nhiều các tình huống, khiến cho chúng ta dễ dẫn đến cách ứng xử vội vàng mà mất đi tính thiện lương. Vậy cần phải đối đãi sao cho phù hợp với đạo lý làm người, phù hợp với văn hoá ứng xử của mọi người xung quanh? Đó chính là dùng tâm thiện lương của mình mà đối đãi, như vậy tất sẽ mang đến điều tốt đẹp cho cả hai phía.
Thiện lương là bản tính tiên thiên của con người, ai cũng muốn được đối xử như vậy và ai cũng muốn trở thành một người thiện lương. Khi cha mẹ làm tốt được phương diện này thì đó cũng là cơ hội để cha mẹ hoàn thiện hơn bản thân mình, đồng thời cha mẹ hãy tạo điều kiện để các con tiếp cận với các tình huống của chính cha mẹ. Qua đó, các con sẽ cảm nhận và tiếp thu được sâu sắc những giá trị cao thượng của con người khi làm người, thấy được trách nhiệm của mình đối với cha mẹ, đối với gia đình và xã hội, đồng thời sẽ trang bị được cho các con những kiến thức và tính cách hướng thiện mà đối xử một cách tốt nhất đối với những tình huống khi các con gặp phải trong cuộc sống.
Giải quyết mâu thuẫn bằng sự kiên nhẫn
Khi gặp phải các tình huống có thể dẫn đến tranh cãi, cha mẹ cần bình tĩnh xử lý vấn đề, trong khi hãy mang theo một ý niệm: “Vì sự tốt đẹp cho con cái” và “Nóng giận sẽ là kẻ cướp đi tiền bạc, danh vọng và sức khoẻ của ta”. Tại sao? Trong Phật Giáo và giới tu luyện của Phật Gia có giảng rằng, nếu tức giận chính là đang lấy đức của mình cấp cho người khác và đồng thời cũng đang tạo nghiệp cho chính mình, trong khi tiền bạc, danh vọng, sức khoẻ cũng đều là từ đức mà sinh ra. Nếu tạo nghiệp thì vừa sẽ mất đức, mà vừa phải chịu khổ chịu nạn thì mới có thể tiêu nghiệp.
Thực tế cho thấy, nếu cha mẹ thường hay nóng tính, cãi cọ, lớn tiếng với nhau, thì các con sẽ trở nên cục cằn, khó tính, không nghe theo lời cha mẹ. Hãy cho các con thấy và học được cách giải quyết vẫn đề bằng sự bình tĩnh và kiên nhẫn của cha mẹ. Khi con có điều sai trái, cha mẹ cũng nên thật lý trí và dùng tình yêu thương để dạy bảo. Đó chính là những điều có khả năng tạo nên được nhân cách cao đẹp của một người.
Cha mẹ không nên nói nhiều khi trao đổi với con cái
Sự nói nhiều của cha mẹ cũng chính là nguyên nhân khiến cho con cái nhàm chán với những điều khi cha mẹ trao đổi với chúng. Đến khi cha mẹ cần thiết phải nói điều gì đó quan trọng sẽ rất khó để con cái lắng nghe. Do vậy, khi con cái đến tuổi trưởng thành, các bậc cha mẹ phải cân nhắc những điều nào nên nói, những điều nào không, để cuối cùng những điều muốn nói sẽ có tác dụng đến con cái.
Đó cũng là đức tính mà chúng sẽ thấy cần phải học tập từ cha mẹ. Bài học cho việc này trên thực tế không chỉ là quan hệ giữa cha mẹ và con cái, mà nó cần phải áp dụng trong bất kỳ hoàn cảnh và tình huống nào trong đời sống của con người.
Cha mẹ biết lắng nghe và biết khích lệ con cái
Cha mẹ hãy lắng nghe và tìm hiểu con mình về tất cả những gì con nói, những gì con đang trải qua trong cuộc sống, để rồi hãy đưa ra những giải pháp tốt nhất để giải quyết những vấn đề khó khăn khi con gặp phải. Cha mẹ cùng đồng hành với con cái như một người bạn là chìa khoá mở ra mọi khúc mắc của con và con cái cũng sẽ sẵn sàng cởi mở cùng với cha mẹ.
Hãy khích lệ con bằng những lời khen và các hình thức động viên về tinh thần và vật chất khi các con đạt được những điều tốt trong cuộc sống dù nhỏ hay lớn. Điều này sẽ làm cho các con luôn cảm thấy được sự quan tâm, ghi nhận, khích lệ từ cha mẹ. Cha mẹ hãy luôn suy nghĩ tích cực về con kể cả khi các con gặp những điều tiêu cực. Đó là cách tốt nhất để hướng con trẻ đến những điều tích cực và chân chính.
Những vấn nạn trong ứng xử giữa cha mẹ và con cái là vấn đề cần phải giải quyết của cả xã hội. Mỗi chúng ta là nhân tố không thể tách rời trong sự ảnh hưởng của vấn nạn cũng như không thể tách rời trong việc cùng nhau đưa ra giải pháp để hoá giải vấn nạn này.
Ngọc Toàn
Nguồn: Tổng hợp
Xem thêm:
Người mẹ hiền đức dạy con như thế nào để trở thành danh tướng, “rường cột của nước nhà”?
Mẹ sẽ không hỏi con làm bài được không, vì con đã cố gắng hết sức và cuộc đời còn nhiều ngã rẽ…
“Con trai, cha chúc con bất hạnh và đau đớn” lời chúc lạ lùng nhưng khiến mọi người thán phục
Tân Thế Kỷ *Truyền Thống – Nhân Văn – Trung Thực*
