Trong thế giới hiện đại được công nghệ dẫn dắt, chúng ta chưa bao giờ được kết nối nhiều hơn thế, nhưng nghịch lý thay, sự cô đơn lại trở thành một căn bệnh thầm lặng.
Sự cô cô đơn không chỉ gây tổn hại về mặt cảm xúc, mà còn phá vỡ một nhu cầu cơ bản: giấc ngủ ngon. Từ chứng mất ngủ gia tăng và thức giấc sớm đến chức năng nhận thức bị suy giảm và nguy cơ mắc bệnh cao, hệ quả của sự cô đơn ảnh hưởng đến mọi khía cạnh sức khỏe.
Nhưng vẫn có một lối thoát, một con đường dẫn trở lại nhu cầu của sự thân thiết đến từ nội tại.
Hậu quả của những đêm mất ngủ
Giles Watkins, một chuyên gia về giấc ngủ và là tác giả cuốn sách “Giấc ngủ tích cực,” nói với The Epoch Times rằng có từ 75 đến 85 bệnh liên quan đến ngủ không đủ giấc. “Hầu hết mọi thứ bạn có thể nghĩ đến… đều có thể bắt nguồn từ giấc ngủ.”
Một phân tích gộp năm 2021 trên 95,045 người lớn trên 65 tuổi sống trong cộng đồng cho thấy những người bị cô lập và cô đơn về mặt xã hội nhiều khả năng có chất lượng giấc ngủ kém hơn. Ngược lại, những người sống cùng người khác lại có giấc ngủ ngon hơn.
Ngoài ra còn có bằng chứng từ một nghiên cứu năm 2017 và nghiên cứu gần đây cho thấy sự cô đơn có thể góp phần gây ra tình trạng ngủ không đủ giấc, mất ngủ, thức dậy sớm và khó ngủ.
Các triệu chứng mất ngủ có thể phát sinh từ sự cô đơn thông qua nhiều con đường khác nhau, chẳng hạn như tăng cảnh giác, lo lắng và căng thẳng. Nghiên cứu được công bố trên Tập san Biên niên sử về Y học Hành vi cho thấy khi mọi người cảm nhận môi trường của họ là không an toàn – một cảm giác phổ biến khi cô đơn – chúng ta có xu hướng cảm thấy dễ bị tổn thương và cảnh giác một cách vô thức. Điều này có thể làm gián đoạn giấc ngủ.
Sự cô đơn cũng có thể dẫn đến tín hiệu căng thẳng kéo dài, tác động tiêu cực đến hệ thống miễn dịch và làm tăng tình trạng viêm nhiễm. Với phản ứng cortisol mạnh hơn khi cảm thấy cô đơn, trục vùng dưới đồi-tuyến yên-vỏ thượng thận (HPA) của cơ thể, nơi thể hiện mối liên hệ giữa căng thẳng tâm lý và phản ứng sinh lý với căng thẳng, có thể bị rối loạn điều hòa. Điều này làm gián đoạn giấc ngủ đồng thời tăng quá trình viêm, đóng vai trò trong các bệnh mạn tính, xơ vữa động mạch và cao huyết áp.
Nguy cơ tử vong tiềm ẩn
Sự cô đơn không chỉ gây bất lợi cho giấc ngủ; nghiên cứu gần đây cũng đã xác định đây là một yếu tố nguy cơ chính gây tử vong. Một bài báo nghiên cứu trên Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia (PNAS), một tập san được bình duyệt, đã chỉ ra rằng sự cô đơn đặc biệt nguy hiểm đối với người lớn tuổi.
Một lý do khiến sự cô đơn có thể là một yếu tố nguy cơ đáng kể dẫn đến tử vong là sự khác biệt trong việc điều hoà huyết áp.
Cụ thể, nghiên cứu cho thấy những người cô đơn có sức cản mạch máu cao hơn (lưu lượng máu bị hạn chế do co thắt). Sức cản mạch máu tăng cao gây áp lực lên niêm mạc mạch máu, có thể góp phần gây xơ vữa động mạch và cao huyết áp.
Sự cô đơn cũng có thể dẫn đến giảm khả năng kiểm soát điều hành và giảm mức độ tham gia hoạt động thể chất.
Trong giai đoạn sau của cuộc đời, sự cô đơn dường như cũng có tác động đến chứng sa sút trí tuệ và suy giảm nhận thức do ảnh hưởng tình trạng viêm, teo thần kinh ở một số vùng não và làm gián đoạn nồng độ hormone gây căng thẳng. Trên thực tế, những tình trạng suy nhược này có thể càng làm cô lập hơn nữa, làm trầm trọng thêm chu kỳ cô đơn.
Một nghiên cứu được công bố trên Tập san Thực hành Gia đình đã tìm thấy mối tương quan có ý nghĩa thống kê giữa điểm số cô đơn và tổng số lần đến khoa cấp cứu của bệnh viện. Những bệnh nhân có điểm cô đơn cao hơn mức trung bình phải đến khoa cấp cứu thường xuyên hơn 60% mỗi năm so với những người có điểm thấp hơn.
Gốc rễ của sự cô đơn thời hiện đại
Khi sự cô đơn ảnh hưởng đáng kể đến giấc ngủ, còn tình trạng thiếu ngủ ảnh hưởng đến sức khỏe, một câu hỏi quan trọng được đặt ra: Tại sao nhiều người trong xã hội hiện đại lại cảm thấy cô đơn?
1. Công nghệ
Một lý do tiềm ẩn là sự mất kết nối giữa con người với nhau ngày càng gia tăng theo sự phát triển của công nghệ. Theo Tư Vấn Bác Sĩ Phẫu Thuật Chung năm 2023, việc sử dụng mạng xã hội nhiều có thể gây ra cảm giác bị cô lập và cô đơn. Những người dành hơn hai giờ mỗi ngày trên mạng xã hội cảm thấy cô đơn và bị cô lập nhiều gấp đôi.
“Công nghệ, đặc biệt là các thiết bị điện thoại thông minh của chúng ta, cung cấp cho chúng ta khả năng kết nối luôn hoạt động, luôn sẵn có, 24 giờ, bảy ngày một tuần, không giới hạn,” Alexander Bell, diễn giả chính và là tác giả của “Tech Rules,” nói với tờ The Epoch Times. “Chúng ta thấy mình chuyển sang sử dụng các thiết bị ngay khi cảm thấy cô đơn, buồn chán hoặc chỉ còn lại những suy nghĩ của riêng mình.”
Ông lưu ý rằng sự tiện lợi là kẻ sát nhân lớn nhất của kết nối, khiến chúng ta chỉ dựa vào các thiết bị của mình.
Ông Bell khuyến nghị nên thường xuyên dành thời gian và không gian cho các kết nối đích thực, trực tiếp và tạo ra “các quy tắc công nghệ” để khuyến khích các tương tác có ý nghĩa hơn giữa con người với nhau.
2. Trải nghiệm ban đầu
Lý do khác khiến nhiều người cảm thấy cô đơn hơn có thể bắt nguồn từ thời thơ ấu.
Để trẻ sơ sinh thực sự phát triển, sự thoải mái và tiếp xúc xã hội là điều cần thiết. Chỉ dinh dưỡng tốt thôi là chưa đủ để có được sức khỏe và tinh thần tối ưu. Bởi vì điều này, sự nhạy cảm với cô đơn có thể được nuôi dưỡng từ sự gắn bó mối quan hệ mẹ con từ rất sớm trong cuộc đời. Việc nuôi dạy con cái theo cách ít quan tâm có thể nuôi dưỡng sự ngờ vực và bất an, điều này có thể làm sai lệch nhận thức về sự cô lập xã hội và cảm giác cô đơn.
Theo nghiên cứu được công bố trên Tập san Journal of Adolescence (Thanh thiếu niên), việc nuôi dưỡng cảm giác thân thuộc và gắn kết trong thời thơ ấu không chỉ thúc đẩy giấc ngủ ngon hơn mà còn có thể bảo vệ khỏi các vấn đề sức khỏe thể chất sau này.
Thuốc giải độc cho sự cô đơn
Đối lập với sự cô đơn là ý thức cộng đồng (community). Từ “cộng đồng” bắt nguồn từ tiếng Latin “commun,” có nghĩa là chung. Nguồn gốc tương tự được tìm thấy trong “giao tiếp (communicate-chia sẻ hiểu biết) và “hiệp đồng” (communion-chia sẻ kinh nghiệm).
Như Mark Nepo, một cố vấn tinh thần và là tác giả của “More Together Than Alone,” (Cùng Nhau Hơn Một Mình) đã viết, việc chăm lo một cộng đồng là “nỗ lực làm sinh động những điểm chung của chúng ta.”
Cộng đồng là một yếu tố quan trọng trong nghiên cứu Blue Zones, nghiên cứu các khu vực có nhiều cư dân trăm tuổi nhất trên toàn cầu. Các khu vực này tập trung vào:
Có một mạng lưới xã hội hỗ trợ giúp lan truyền các thói quen
Hỗ trợ các mối quan hệ gia đình bền chặt
Giữ cha mẹ già ở gần con cái để sinh tồn và chia sẻ trí tuệ
Thuộc về các cộng đồng dựa trên đức tin, vốn có thể kéo dài tuổi thọ từ 4 đến 14 năm.
Tạo ra ý thức cộng đồng trong cuộc sống của chúng ta cũng có thể bao gồm:
Các chương trình liên kết thế hệ như chương trình nhà ở miễn phí của viện dưỡng lão Hà Lan dành cho các sinh viên dành thời gian cho những người lớn tuổi. Mục tiêu là dành tối thiểu 30 giờ mỗi tháng cho cộng đồng người cao tuổi. Việc sắp xếp cuộc sống như vậy đã giúp thúc đẩy sự kết nối bằng cách khuyến khích người trẻ và người già tương tác.
Nhận nuôi thú cưng. Theo nghiên cứu, những người nuôi thú cưng ít cảm thấy cô đơn hơn 36%.
Đóng góp trở lại cho cộng đồng và xem xét cách chúng tôi nuôi dạy con cái để ngăn chặn tình trạng cô đơn kéo dài.
Thiết lập ranh giới xung quanh việc sử dụng công nghệ để bảo vệ các kết nối đích thực của con người.
….
Đại Hải biên dịch từ The Epoch Times.
Xem thêm:
Tân Thế Kỷ *Truyền Thống – Nhân Văn – Trung Thực*
