Tân Thế Kỷ – “Diễn biến giá gạo toàn cầu đang gây lo ngại đặc biệt. Rõ ràng là biến động giá lương thực này sẽ tiếp diễn trong những tháng sắp tới”. Đây là nhận định của Giám đốc cấp cao Qingfeng Zhang của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) với đài CNBC.
Giá gạo tăng mạnh làm dấy lên lo ngại lạm phát lương thực tại châu Á
Giá gạo trên thị trường thế giới đã tăng lên mức cao nhất trong khoảng 12 năm trở lại đây, sau khi Ấn Độ đưa ra lệnh hạn chế xuất khẩu và điều kiện thời tiết bất lợi gây suy giảm sản lượng gạo ở châu Á. Hãng tin CNBC nhận định rằng một “cơn bão hoàn hảo” có thể đang hình thành ở khu vực này bởi sự leo thang giá cả của loại lương thực chủ đạo.
Ngoài Ấn Độ, lạm phát giá lương thực ở các nền kinh tế khác của châu Á từ đầu năm đến nay khá ổn định. Tuy nhiên, đang có nhiều yếu tố dẫn tới lo ngại rằng tình trạng khan hiếm gạo có thể mở đường cho sự tăng giá trở lại trên diện rộng của các loại hàng hoá lương thực khác trên thị trường khu vực. Trong số này phải kể tới các hiện tượng thời tiết cực đoan, việc Nga rút khỏi sáng kiến ngũ cốc Biển Đen, và chủ nghĩa bảo hộ lương thực đang trỗi dậy dưới dạng các biện pháp hạn chế thương mại.
Ở đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng giá lương thực 2010-2012, ADB ước tính rằng giá lương thực quốc tế tăng 30% trong năm 2011 đã khiến giá gạo tăng 10% ở các nền kinh tế đang phát triển của châu Á và làm giảm 0,6% tăng trưởng GDP của một số nước nhập khẩu lương thực trong khu vực.
Nhấn mạnh việc giá lương thực cao hơn làm xói mòn sức mua như thế nào, vào thời điểm đó, ADB đã đề xuất rằng giá lương thực tăng 10% ở các nền kinh tế đang phát triển của Châu Á sẽ đẩy 64,4 triệu người vào tình trạng nghèo đói dựa trên chuẩn nghèo 1,25 USD/ngày. Điều đó có nghĩa là tỷ lệ nghèo đói đã tăng từ 27% lên 29% trong thời gian đó.
Erica Tay, chuyên gia kinh tế của Maybank phụ trách thị trường Thái Lan và Trung Quốc cho biết: “Giá gạo chắc chắn đã tăng vọt và điều đó góp phần gây ra cảnh báo cũng như những câu chuyện mang tính giai thoại về việc người dân hoảng loạn tích trữ hàng hóa. Nhưng nếu nhìn vào con số cung và cầu tổng thể, các nước châu Á đang ở vị thế rất tốt để vượt qua cú sốc về giá và cung trên thị trường gạo”.
Một số quốc gia trong khu vực chẳng hạn như Thái Lan, Việt Nam, Myanmar và Campuchia là những nước xuất khẩu ròng. Trung Quốc chỉ nhập khẩu 1% nhu cầu gạo từ Việt Nam và Myanmar, do đó, nước này bị ảnh hưởng rất ít bởi bất kỳ sự thiếu hụt nguồn cung nào từ Ấn Độ.
Hơn nữa, giá gạo tăng đột biến đang diễn ra trong bối cảnh giá lương thực thấp hơn trên diện rộng. Giá lương thực nói chung theo chỉ số giá thực phẩm của Liên hợp quốc đã giảm khoảng 23% so với mức đỉnh hồi tháng 3/2022.
Tuy nhiên, nguồn cung gạo ở Trung Quốc đang bị đe dọa sau khi mức cảnh báo lũ lụt được nâng lên ở 3 tỉnh thường chiếm gần 25% sản lượng gạo của cả nước. Và kho dự trữ gạo của nước này hiện chỉ đáp ứng tối thiểu 8 tháng so với nhu cầu hàng năm.
Các chuyên gia lo ngại rằng việc thời tiết thay đổi thất thường cũng làm dấy lên lo ngại về việc gián đoạn nguồn cung nông nghiệp. Mối quan tâm chính là không chỉ nguồn cung gạo bị ảnh hưởng mà sản lượng nông nghiệp nói chung cũng có thể bị ảnh hưởng xấu. Điều đó có thể dẫn đến rủi ro tăng cao hơn đối với lạm phát giá tiêu dùng.
Giá gạo tăng sẽ tác động đến những đối tượng nào?
Trong một báo cáo hôm 3/8, ngân hàng Morgan Stanley nói rằng lượng tồn kho lương thực toàn cầu ở mức cao, nhất là tại khu vực châu Á, sẽ giúp giảm bớt ảnh hưởng kinh tế đối với người tiêu dùng từ sự biến động của sản lượng.
Không tính Australia, Ấn Độ và Thái Lan, hầu hết các nền kinh tế ở châu Á-Thái Bình Dương đều nhập khẩu ròng lương thực. Singapore và Hồng Kông phụ thuộc 100% vào gạo nhập khẩu. Theo ngân hàng Nomura, điều này khiến các nền kinh tế châu Á-Thái Bình Dương dễ bị ảnh hưởng bởi sự tăng giá gạo toàn cầu, dù ảnh hưởng đến số liệu lạm phát phải mất nhiều tháng mới được thể hiện rõ.
Theo Nomura, Philippines chính là quốc gia “dễ tổn thương nhất” trước bất kỳ sự leo thang mạnh mẽ nào của giá lương thực, do nước này có tỷ trọng lớn của lương thực trong rổ hàng hoá tính CPI, ở mức 34,8%. Trong đó, riêng gạo đã chiếm 8,9% rổ hàng hoá.
Các hộ gia đình thu nhập thấp chắc chắn là đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi sự leo thang của giá lương thực, cho dù họ sống ở các nước phát triển hay đang phát triển – theo nhà kinh tế trưởng Paul Hughes của công ty S&P Global. “Những hộ gia đình này thường phải tiêu một tỷ trọng lớn hơn trong thu nhập của họ vào lương thực. Khi giá lương thực tăng, họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải cắt giảm chi tiêu cho những mặt hàng khác”, ông Hughes nói.’
Ngoài ra, mối quan hệ giữa giá lúa mì và gạo cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải theo dõi chặt chẽ giá lúa mì, ngoài ra là giá ngô và phân bón.
“Giá lúa mì tăng ở các nước như Pakistan và Uzbekistan khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang sử dụng gạo, gây áp lực lên giá gạo trong nước”, ông Qingfeng Zhang cho biết.
Nghi Vân (t.h)
Theo CNBC, vneconomy, tinnhanhchungkhoan
Xem thêm:
Giá sầu riêng, cà phê lên cao, cẩn trọng khi tăng diện tích cây trồng
Giá gạo tăng cao nhất sau 15 năm, gây sức ép lên hàng tỷ người
Tân Thế Kỷ *Truyền Thống – Nhân Văn – Trung Thực*
