Tân Thế Kỷ – Vấn nạn cưỡng bức lao động nặng nề tại Tân Cương của chính quyền Trung Quốc thời gian qua đã bị nhiều nước trên thế giới lên án. Đặc biệt Hoa Kỳ ngày càng mạnh tay trong việc cấp nhập khẩu nguyên liệu từ Tân Cương. Động thái này khiến ngành may mặc của một số quốc gia quá phụ thuộc vào nguyên liệu từ Trung Quốc gặp khó khăn, trong đó có Việt Nam.
Reuter ngày 27 tháng 4 đưa tin, việc Hoa Kỳ áp dụng các chính sách mạnh tay và chặt chẽ hơn đối với việc cấm nhập khẩu nguyên liệu từ Tân Cương (Trung Quốc) đã ảnh hưởng không ít đến ngành hàng may mặc và giày da của Việt Nam. Cụ thể, Việt Nam đã giảm 90.000 việc làm kể từ tháng 10/2022 do thiếu đơn hàng quốc tế và nhu cầu chậm lại.
Trong số các nhà xuất khẩu hàng may mặc, Việt Nam đã phải đối mặt với tác động nặng nề nhất từ Đạo luật bảo vệ lao động cưỡng bức người Duy Ngô Nhĩ (UFLPA). Đạo Luật có hiệu lực từ tháng 6/2022 này yêu cầu các công ty chứng minh rằng họ không sử dụng nguyên liệu thô hoặc linh kiện được sản xuất bằng lao động cưỡng bức tại Tân Cương.
Theo dữ liệu hải quan của Hoa Kỳ vào ngày 3/4 cho thấy, trong số các lô hàng may mặc và giày dép trị giá 15 triệu USD bị giữ để kiểm tra UFLPA, hơn 80% là từ Việt Nam và chỉ 13% hàng hóa được thông quan.
Theo Hiệp hội ngành công nghiệp Mỹ, nhiều nhà nhập khẩu Mỹ vẫn lạc quan, nhưng chuỗi cung ứng của họ vẫn có thể bị gián đoạn do các nhà sản xuất hàng may mặc của Việt Nam phụ thuộc khoảng một nửa nguyên liệu đầu vào vào Trung Quốc.
Các nhà sản xuất Việt Nam, hiệp hội thương mại và bộ công nghiệp đã không trả lời các câu hỏi của Reuters về tác động của UFLPA.
Tương ứng với các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ không ngừng gia tăng trong những tháng đầu năm nay, giá trị các lô hàng từ Việt Nam bị từ chối nhập cảnh vào Mỹ vượt quá 2 triệu USD, gấp ba lần so với hàng từ Trung Quốc.
Mặc dù các biện pháp kiểm soát của Hoa Kỳ đối với ngành công nghiệp điện tử thường xuyên hơn rất nhiều, đặc biệt là đối với các tấm pin mặt trời có thể được sản xuất bằng polysilicon từ Tân Cương, nhưng chỉ có 1% hàng hóa điện tử được kiểm tra bị từ chối nhập cảnh, so với 43% lô hàng may mặc và giày dép.
Theo dữ liệu Hải quan Hoa Kỳ, lực lượng hải quan đã kiểm tra gần 3.600 lô hàng trị giá hơn 1 tỷ USD từ nhiều quốc gia để xác định rằng chúng không chở hàng hóa có đầu vào từ lao động cưỡng bức ở Tân Cương.
Mặc dù các lô hàng bị tạm dừng chiếm một phần rất nhỏ trong tổng trị giá 27 tỷ USD hàng may mặc và giày dép mà Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ vào năm ngoái, nhưng rủi ro tuân thủ có thể dẫn đến những điều chỉnh đau đớn hơn cho Việt Nam.
Theo Bộ Thương mại Hoa Kỳ, điều đó sẽ ảnh hưởng đến người tiêu dùng Hoa Kỳ vì Việt Nam là nguồn cung cấp hàng may mặc bông chính cho họ.
Reuters đưa tin, Sheng Lu, Giám đốc Khoa Nghiên cứu Thời trang và May mặc tại Đại học Delaware, cho biết: “Sự phụ thuộc nặng nề của Việt Nam vào nguyên liệu dệt bông từ Trung Quốc có nguy cơ đáng kể về việc chứa bông Tân Cương, vì tỉnh này sản xuất hơn 90% lượng bông của Trung Quốc”.
Ông cho biết Việt Nam khó có thể giảm sự phụ thuộc này để tìm các nguồn nguyên liệu thay thế, bởi vì nhiều nhà sản xuất ở đó thuộc sở hữu của các nhà đầu tư Trung Quốc.
Ủy ban Hàng hải Liên bang, cơ quan Hoa Kỳ chịu trách nhiệm về vận tải biển quốc tế, đã cảnh báo vào đầu tháng này về khả năng gián đoạn chuỗi cung ứng do kiểm tra UFLPA.
Trong một cuộc khảo sát năm ngoái, gần 60% các nhà quản lý ngành thời trang Hoa Kỳ cho biết họ đang tìm kiếm các quốc gia bên ngoài châu Á để tìm nguồn cung cấp như một động thái chống lại các vấn đề cưỡng bức lao động của chính quyền Trung Quốc tại Tân Cương.
Sheng Lu cho biết các công ty Mỹ sẽ khó có thể nhanh chóng tìm được nhà cung cấp thay thế, do đó dự kiến sẽ có nhiều đợt kiểm tra hơn đối với hàng hóa của Việt Nam.
Ông nói, các công ty phương Tây nên “nỗ lực đáng kể hơn để lập bản đồ chuỗi cung ứng của họ, tìm ra nơi sản xuất ở từng giai đoạn diễn ra và chứng minh sự cẩn trọng đầy đủ”.
Sa thải
May mặc là ngành sử dụng lao động lớn nhất tại Việt Nam sau nông nghiệp đãi sa thải gần 3% trong số 3,4 triệu lao động kể từ tháng 10, và góp phần làm giảm 11,9% xuất khẩu của cả nước và giảm 2,3% sản lượng trong quý đầu tiên của năm nay.
Lượng hàng mà các thương hiệu lớn như Nike và Adidas bán trên toàn cầu phần lớn được sản xuất tại Việt Nam.
Theo báo cáo thường niên mới nhất cập nhật đến tháng 5 năm 2022. Nike không trả lời các câu hỏi về UFLPA.T uy nhiên, Nike đã giảm đáng kể sản lượng hàng may mặc và giày dép tại Việt Nam mặc dù quốc gia này vẫn là trung tâm sản xuất chính của họ.
Adidas cũng không bình luận về UFLPA, nhưng cho biết việc thu hẹp quy mô tại các nhà cung cấp Việt Nam sẽ tôn trọng luật pháp địa phương.
Người phát ngôn của Adidas cho biết: “Việt Nam tiếp tục là một trong những quốc gia cung ứng chính của chúng tôi.
Gap cho biết họ không có lô hàng nào bị giữ lại.
Hai quan chức từ các hiệp hội thương mại ngành may mặc và giày dép Hoa Kỳ cho biết các quy định mới cho đến nay không có tác động lớn đến Việt Nam và đổ lỗi cho việc cắt giảm việc làm gần đây là do nhu cầu toàn cầu thấp hơn.
Việc cắt giảm việc làm lớn ở Việt Nam đang diễn ra tại Pou Chen (9904.TW) , một nhà cung cấp chính cho Nike và Adidas, Reuters đưa tin vào tháng Hai, vào thời điểm họ đang lên kế hoạch đầu tư sản xuất lớn ở Ấn Độ.
Mọi người đã bị sa thải tại một nhà thầu của công ty đồ thể thao Hoa Kỳ Under Armour, và các công nhân đã bị cắt giảm giờ làm tại Regina Miracle International, nhà cung cấp đồ lót khổng lồ của Hoa Kỳ Victoria’s Secret, các công nhân và giám đốc điều hành nói với Reuters.
Những công ty đó đã không trả lời các câu hỏi của Reuters.
“Thông thường các công ty tuyển lao động sau Tết Nguyên đán, nhưng năm nay mọi thứ diễn ra ngược lại”, bà Nguyễn Thị Hương, 45 tuổi, làm việc cho Pou Chen 10 năm và vừa bị mất việc, cho biết.
Nghi Vân (t/h)
Nguồn Reuter
Xem thêm:
‘Mâu thuẫn’ đằng sau dữ liệu tháng 3 quá tốt của kinh tế Trung Quốc
‘Nấc thang xuống địa ngục’ – Nỗi xót xa trong chuỗi cung ứng coban sản xuất pin xe điện
Tân Thế Kỷ *Truyền Thống – Nhân Văn – Trung Thực*
