(Tân Thế Kỷ) – Loài nấm độc mang tên nấm tử thần đang lây lan tại vùng Bắc Mỹ. Nguyên nhân lây lan khiến giới khoa học bối rối.
Loài nấm độc đang lây lan cực nhanh
Có tên khoa học là Amanita phalloides, nấm mũ tử thần là nguyên nhân gây ra 90% số ca tử vong liên quan đến nấm xảy ra hàng năm, khiến chúng trở thành loại nấm nguy hiểm nhất thế giới, National Geographic thông tin.
Amanita phalloides, loài có liên quan đến tỷ lệ tử vong cao nhất, thường bị nhầm với nấm rơm, Thư viện Y học Quốc gia Mỹ (NLM) nhận định.
Loại nấm này có nguồn gốc từ Vương quốc Anh và một số vùng của Ireland, nhưng trong thế kỷ qua, nó đã lan sang Australia và Bắc Mỹ.
Kể từ khi đến Bờ Tây nước Mỹ, loại nấm xâm lấn này đã lan rộng nhanh chóng khắp bang California và thậm chí còn xuất hiện ở tận phía bắc Bắc Mỹ như British Columbia – tỉnh cực tây của Canada, nhưng phần lớn nguyên nhân sự xuất hiện của nấm mũ tử thần vẫn còn là một bí ẩn.
Tại sao nấm lại lây lan nhanh như vậy, chính xác khi nào nó xuất hiện và nó sẽ tác động như thế nào đến môi trường mà nó phát triển là những chủ đề đang được nghiên cứu.
Đây là những điều bạn cần biết về loài nấm chết người này và cách phát hiện chúng.
Nấm tử thần độc nhất thế giới giết người thế nào?
Nấm mũ tử thần được mệnh danh là “sát thủ của các vị vua” trong nhiều thế kỷ, là nguyên nhân của 90% các ca ngộ độc nấm ngày nay.
Cao 15 cm với phần mũ màu nâu vàng hoặc xanh, nấm tử thần có hương vị khá ngon, theo lời kể của những người vô tình ăn phải chúng và sống sót. Tuy nhiên, chất độc sau đó có thể gây nôn mửa, co giật, tổn thương gan nghiêm trọng và tử vong. Hoàng đế La Mã Claudius được ghi nhận đã chết vì ăn loại nấm này vào năm 54 sau công nguyên. Hoàng đế La Mã Charles VI cũng tử vong vì lý do tương tự năm 1740. Ngày nay, hàng trăm người chết vì ăn loại nấm này mỗi năm.
Khi ăn phải nấm tử thần (Amanita phalloides), các nạn nhân không biểu hiện triệu chứng trong ít nhất 6 giờ, đôi khi là 24 giờ. Đây là nguyên nhân khiến nhiều người bị chẩn đoán nhầm với các bệnh lành tính hơn như cúm, dạ dày.
Nếu bệnh nhân bị mất nước, các triệu chứng có thể thuyên giảm, song chất độc tiếp tục ngấm ngầm lan trong cơ thể, phá hủy lá gan. Trường hợp không được điều trị kịp thời, đúng cách, nạn nhân có thể bị suy nội tạng nhanh chóng, hôn mê và tử vong.
Theo Helge Bode, nhà hóa học tại Viện Vi sinh vật trên cạn Max Planck, alpha-amanitin trong nấm mũ tử thần là một trong những hợp chất nguy hiểm nhất có trong tự nhiên, không thể loại bỏ sau khi nấu chín, đun sôi hay bất kỳ phương pháp nấu ăn thông thường nào.
Sau khi ăn nấm, khoảng 60% alpha-amanitin sẽ di chuyển trực tiếp đến gan. Cả tế bào gan bị nhiễm độc và khỏe mạnh đều thải alpha-amanitin vào mật. Túi mật tiếp tục giải phóng alpha-amanitin vào ruột, cùng với muối trong mật. Ở phần cuối của ruột non, mật tái hấp thu trở lại gan. Alpha-amanitin tái nhập vào gan, lặp lại chu trình nhiễm độc.
40% alpha-amanitin còn lại đi thẳng đến thận – cơ quan xử lý chất thải trong cơ thể. Thận khỏe mạnh chiết xuất alpha-amanitin từ máu và đưa chúng đến bàng quang. Cho đến khi thận thải hết lượng chất độc cuối cùng, alpha-amanitin tiếp tục gây hại cho gan. Thận chỉ có thể tiếp tục hoạt động nếu nạn nhân được cung cấp đủ nước.
Cách nhận biết nấm tử thần
Dù có độc chết người nhưng nấm mũ tử thần có vẻ ngoài hiền lành. Chất độc của nấm mũ tử thần không có mùi hoặc mang lại bất kỳ dấu hiệu rõ ràng nào khác. Độc tố của nấm mũ tử thần cũng cực kỳ ổn định khi đun nóng và không bị phân hủy khi nấu chín, không giống như các loại nấm ăn được khác – chỉ nguy hiểm khi ăn sống.
Đó là lý do tại sao các nhà khoa học khuyên bạn nên thận trọng và tránh xa việc tìm kiếm nấm. Anne Pringle cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tìm hiểu các loài thực vật trong môi trường địa phương của bạn.
“Nếu bạn có thể phân biệt được giữa củ cải Thụy Sĩ và rau bina, bạn có thể phân biệt được giữa nấm ăn được và nấm độc”.
Nhiều nấm mũ tử thần đã được tìm thấy ở các Công viên Quốc gia, bao gồm Bờ biển Quốc gia Point Reyes ở bang California, nơi Anne Pringle hỗ trợ nghiên cứu về sự xâm lấn của nấm độc này vào năm 2010.
Cố vấn khoa học của Cơ quan Công viên Quốc gia (NPS) Ben Becker lưu ý rằng các nhân viên của công viên liên tục nhìn thấy các loài xâm lấn mới với sự di chuyển thường xuyên của con người và thiết bị, và nấm mũ tử thần là một ví dụ điển hình về cách con người có thể vận chuyển những “kẻ xâm lấn” nấm nhỏ bé trên khắp thế giới.
Nghi Vân (t.h)
Nguồn: National Geographic, Sciencedirect
VIDEO CHỌN LỌC:
Tân Thế Kỷ Truyền Thống – Nhân Văn – Trung Thực
