TTK – Tàu vũ trụ tư nhân hoàn thành chuyến hạ cánh lên mặt trăng đầu tiên của Mỹ sau 50 năm. Con tàu vũ trụ này do công ty Intuitive Machines LUNR.O có trụ sở tại Texas chế tạo và phóng lên vũ trụ.
Nó đã hạ cánh gần cực nam của mặt trăng vào thứ Năm (22/2) theo giờ địa phương, và đây là lần hạ cánh đầu tiên của Hoa Kỳ lên bề mặt mặt trăng trong hơn nửa thế kỷ qua và là lần đầu tiên được thực hiện hoàn toàn bởi khu vực tư nhân.
Tàu đổ bộ robot sáu chân, được đặt tên là Odysseus, đã hạ cánh vào khoảng 6:23 chiều EST (23:23 GMT) – nguồn tin được công ty Intuitive Machines LUNR.O và các nhà bình luận của NASA công bố biết trong một webcast chung về cuộc hạ cánh từ trung tâm điều hành sứ mệnh của Intuitive Machines ở Houston.
Theo kế hoạch, tàu vũ trụ được cho là đã dừng lại tại một miệng núi lửa có tên Malapert A gần cực nam của mặt trăng.
Việc hạ cánh, một ngày sau khi tàu vũ trụ đạt đến quỹ đạo mặt trăng và một tuần sau khi phóng từ Florida, đã được xác nhận bằng các tín hiệu truyền về khoảng 239.000 dặm (384.000 km) tới trạm kiểm soát sứ mệnh.
Tuy nhiên, liên lạc với phương tiện phải mất vài phút để thiết lập lại và tín hiệu ban đầu rất mờ, khiến cơ quan điều khiển nhiệm vụ không chắc chắn về tình trạng và vị trí chính xác của tàu đổ bộ.
Trong khi đó con tàu vũ trụ không được thiết kế để cung cấp video trực tiếp về sự kiện này.
Sự cố xảy ra sau trục trặc kéo dài 11 giờ với hệ thống định vị tự động của tàu vũ trụ , yêu cầu các kỹ sư trên mặt đất phải sử dụng giải pháp khắc phục.
Phương tiện này chở một bộ dụng cụ khoa học và trình diễn công nghệ cho NASA và một số khách hàng thương mại được thiết kế để hoạt động trong bảy ngày bằng năng lượng mặt trời trước khi mặt trời lặn trên địa điểm hạ cánh ở vùng cực.
Nhiệm vụ của NASA sẽ tập trung vào việc thu thập dữ liệu về tương tác thời tiết không gian với bề mặt mặt trăng, thiên văn vô tuyến và các khía cạnh khác của môi trường mặt trăng cho các tàu đổ bộ trong tương lai và kế hoạch trở lại của các phi hành gia của NASA vào cuối thập kỷ này.
Sứ mệnh IM-1 đã được gửi lên mặt trăng vào thứ Tư trên đỉnh tên lửa Falcon 9 do công ty SpaceX của Elon Musk phóng từ Trung tâm vũ trụ Kennedy của NASA ở Cape Canaveral, Florida.
Cuộc đổ bộ hôm thứ Năm đại diện cho chuyến hạ cánh có kiểm soát đầu tiên xuống bề mặt mặt trăng của tàu vũ trụ Hoa Kỳ kể từ Apollo 17 năm 1972, khi sứ mệnh mặt trăng của phi hành đoàn cuối cùng của NASA hạ cánh xuống đó cùng với các phi hành gia Gene Cernan và Harrison Schmitt.
Cho đến nay, ngoài Hoa Kỳ chỉ có tàu vũ trụ của bốn quốc gia khác đã từng hạ cánh trên mặt trăng gồm Liên Xô cũ, Trung Quốc, Ấn Độ và gần đây nhất là Nhật Bản vào tháng trước. Và Hoa Kỳ là nước duy nhất được biết từng đưa con người lên bề mặt mặt trăng.
Sự xuất hiện của Odysseus cũng đánh dấu lần “hạ cánh mềm” đầu tiên trên mặt trăng bằng một phương tiện được sản xuất và vận hành thương mại và là lần đầu tiên trong chương trình mặt trăng Artemis của NASA, khi Hoa Kỳ chạy đua để đưa các phi hành gia trở lại vệ tinh tự nhiên của Trái đất trước khi Trung Quốc hạ cánh tàu vũ trụ của riêng mình ở đó.
NASA đặt mục tiêu hạ cánh phi hành đoàn Artemis đầu tiên vào cuối năm 2026 như một phần của chuyến thám hiểm mặt trăng lâu dài, bền vững và là bước đệm cho các chuyến bay của con người tới Sao Hỏa. Sáng kiến này tập trung vào cực nam của mặt trăng một phần vì ở đó được cho là có lượng nước đóng băng dồi dào có thể được sử dụng để hỗ trợ sự sống và sản xuất nhiên liệu tên lửa.
Một loạt tàu đổ bộ nhỏ như Odysseus dự kiến sẽ mở đường cho chương trình Dịch vụ tải trọng mặt trăng thương mại (CLPS) của NASA, nó được thiết kế để đưa các thiết bị và phần cứng lên mặt trăng với chi phí thấp hơn so với phương pháp chế tạo và phóng các phương tiện truyền thống đó của cơ quan vũ trụ Hoa Kỳ. .
Dựa nhiều hơn vào các dự án kinh doanh tư nhân nhỏ hơn, ít kinh nghiệm hơn sẽ đi kèm với những rủi ro riêng.
Mới tháng trước, tàu đổ bộ mặt trăng của một công ty khác, Astrobotic Technology, đã bị rò rỉ hệ thống động cơ trên đường tới mặt trăng ngay sau khi được tên lửa Vulcan của United Launch Alliance (ULA) đưa vào quỹ đạo vào ngày 8 tháng 1.
Sự cố của tàu đổ bộ Peregrine của Astrobotic đánh dấu thất bại thứ ba của một công ty tư nhân trong việc hạ cánh xuống mặt trăng, sau những nỗ lực không thành công của các công ty từ Israel và Nhật Bản.
Mặc dù Odysseus là ngôi sao mới nhất trong chương trình CLPS của NASA nhưng chuyến bay IM-1 được coi là một sứ mệnh của Máy móc Trực quan. Công ty được đồng sáng lập vào năm 2013 bởi Stephen Altemus, cựu phó giám đốc Trung tâm vũ trụ Johnson của NASA ở Houston và hiện là chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của công ty.
Bản thân sự phát triển của các dự án kinh doanh không gian thương mại đã được thúc đẩy bởi những bước nhảy vọt về công nghệ trong những thập kỷ gần đây.
Chương trình Apollo và các sứ mệnh khảo sát mặt trăng của robot trước đó đã bay vào buổi “bình minh” của thời đại máy tính, trước sự ra đời của các vi mạch, cảm biến và phần mềm điện tử hiện đại, hay sự phát triển của hợp kim kim loại siêu nhẹ và vô số tiến bộ khác đã thúc đẩy một cuộc cách mạng trong lĩnh vực du hành vũ trụ.
Hoàng Nam ( Reuters,France24).
