Trung y cổ đại qua các thời đại đều xuất hiện rất nhiều y học gia có công năng đặc dị và những người tu luyện tại các tầng thứ khác nhau như Hoa Đà, Tôn Tư Mạc, Lý Thời Trân, Biển Thước,…
Họ sử dụng y đức cao thượng, y thuật Thần truyền tinh thâm để hành y cứu người, họ đã viết nên những chương lịch sử truyền kỳ về Trung y cổ đại. Tại các thời kỳ lịch sử khác nhau đều có các thầy thuốc trị bệnh cứu người bằng những phương thuốc thần kỳ bí truyền lưu truyền tại thế gian.
Một trong những thần y nổi tiếng và được xem là ông tổ của Đông y chính là Hoa Đà. Ông được xưng tụng như một Thần y nổi tiếng không chỉ trong Trung Quốc mà trong các nước tương đồng văn hóa như Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc,… Ông cùng Đổng Phụng và Trương Trọng Cảnh được xưng tụng làm Kiến An tam thần y, cùng với Biển Thước, Trương Trọng Cảnh và Lý Thời Trân được xem là 4 vị đại danh y nổi tiếng bậc nhất trong lịch sử.
Hoa Đà, tự là Nguyên Hóa, là một thầy thuốc nổi tiếng sống vào những năm cuối thời Đông Hán. Ông là một danh y vào thời Tam Quốc.
Khi còn nhỏ, ông đi du học bên ngoài và chuyên tâm nghiên cứu y thuật. Ông không cầu công danh chốn quan trường. Y thuật của ông phát huy toàn diện, tinh thông về phẫu thuật. Ông được người đời sau gọi là “bậc thánh phẫu thuật”, “ông tổ của phẫu thuật”.
Hoa Đà bái sư
Sử sách viết rằng Hoa Đà từ nhỏ đã nhanh nhẹn, thông tuệ hơn người. Phụ thân qua đời lúc ông bảy tuổi. Cuộc sống trong nhà vô cùng khốn khó. Mẫu thân của ông không còn cách nào khác, bà đành cầu cứu bằng hữu tốt của chồng mình là Thái đại phu dạy Hoa Đà học y thuật. Hoa Đà tuân lệnh mẫu thân vào trong thành gặp Thái đại phu thưa rõ lý do ông đến.
Thái đại phu trong tâm thầm nghĩ: “Phụ thân của Hoa Đà là bằng hữu tốt của ta, nếu như ta không chấp nhận thì họ hàng sẽ rủa ta là ‘người bạc tình bạc nghĩa với bằng hữu’; còn nếu ta chấp nhận thì ta không biết hài tử này có phải là một khối nguyên liệu tốt để học y hay không. Tốt nhất là ta nghĩ cách thử xem thế nào.”
Bấy giờ Thái đại phu nhìn thấy một vài đệ tử của mình đang hái lá dâu trong vườn, nhưng họ không với tới nhánh cây cao nhất và họ cũng không cách nào leo lên cây được.
Ông liền nói với Hoa Đà: “Con có thể nghĩ cách hái những lá dâu ở nhánh cây cao nhất xuống được không?”
Hoa Đà nói: “Con thấy vô cùng đơn giản!”
Hoa Đà nhờ người lấy giúp một sợi dây và buộc một viên đá nhỏ vào, rồi ném sợi dây đó qua nhánh cây. Như thế, nhánh cây đã bị kéo xuống, vậy là lá dâu đã nằm trong tầm tay để hái.
Thái đại phu lại nhìn thấy hai con dê đang tranh nhau, tranh đến mức mắt chúng đỏ cả lên, không ai dám vào tách chúng ra.
Thái đại phu nói: “Hoa Đà, con có thể khiến cho hai con dê tách nhau ra không?”
Hoa Đà đáp lại: “Con thấy việc này dễ xử lý thôi!”
Ngay lập tức chỉ thấy Hoa Đà cầm hai nhúm cỏ tươi quăng ra hai bên chỗ con dê đang đứng. Hai con dê đang tranh nhau mau chóng cảm thấy đói, chúng nhìn thấy nhúm cỏ tươi liền chạy đến ăn. Vậy là chúng tự nhiên tách nhau ra không tranh nữa. Thái đại phu thấy Hoa Đà thông minh, nhanh nhẹn nên ông quyết định nhận Hoa Đà làm đồ đệ.
Được Thần nhân truyền Đạo
Hoa Đà thường đến viếng những vùng núi và hang động có danh tiếng. Một hôm, ông đến trước một hang động cổ trong núi Công Nghi, đột nhiên nghe thấy có người đàm luận về phương pháp trị bệnh. Hoa Đà vô cùng tò mò, chạy vào trong động nghe trộm.
Một lúc sau, một người trong đó nói: “Học trò Hoa Đà đã đến trước mặt rồi, có thể truyền y thuật cho cậu ấy.”
Hoa Đà đi vào trong động thì nhìn thấy hai vị trưởng lão, thân khoác lớp vỏ cây, trên đầu đội mũ cỏ.
Hoa Đà bái kiến hai vị trưởng lão và nói: “Con luôn thích thú với y thuật nhưng đáng tiếc là vẫn chưa gặp được cao nhân. Con hi vọng hai vị hiền giả nhận lấy lòng thành này của con, truyền cho con y thuật. Cả đời này con sẽ không phụ ân huệ của hai vị.”
Trưởng lão nói: “Chúng ta có thể truyền y thuật cho cậu nhưng chỉ e là sẽ mang đến rắc rối cho cậu những ngày sau này. Nếu như cậu không xem địa vị người khác cao hay thấp, giàu hay nghèo, không phân biệt cao sang hay bần hàn, không kiếm tiền trục lợi, không quản cực nhọc thì cậu có thể thoát khỏi tai họa.”
Hoa Đà bái kiến hai vị trưởng lão lần nữa và nói: “Con không dám quên lời dặn dò của bậc thánh hiền. Con sẽ làm được.”
Hai vị trưởng lão cười rồi chỉ tay về phía đông và nói: “Trên chiếc giường bằng đá có một cuốn sách, cậu hãy tự mình xem. Cậu phải mau chóng rời khỏi hang động. Cậu phải giữ bí mật và không được để cho người thường nhìn thấy.”
Hoa Đà lấy cuốn sách xong, quay đầu nhìn lại thì không thấy hai vị trưởng lão đâu nữa. Hoa Đà sợ hãi lập tức rời khỏi hang động. Trong nháy mắt, hang động sụp đổ xuống.
Có nhiều câu chuyện kể về y thuật tài ba của Thần y Hoa Đà, tuy nhiên nổi tiếng nhất là chuyện Mượn thuốc chữa bệnh tham lam
Thời Tam Quốc, có hai chú cháu tên là Dương Tu và Dương Đãng cùng phò tá cho Tào Tháo. Dương Tu chịu trách nhiệm quản lý văn thư hộ tịch trong tướng phủ. Dương Tu thông minh, học rộng nhưng kiêu ngạo, lại thường hay đối đầu với Tào Tháo. Cuối cùng, ông bị Tào Tháo khép tội làm loạn và xử chết.
Dương Đãng chịu trách nhiệm quản lý lương thực trong quân ngũ. Tuy chức quan không lớn nhưng ông đã dùng thủ đoạn để chiếm lợi ích riêng cho mình. Ông thường cắt xén quân lương để bỏ túi riêng. Khi Dương Tu chết thì Dương Đãng cũng không còn chỗ để dựa dẫm. Trong tâm Dương Đãng thấp thỏm bất an, tự biết rằng phận mình sẽ không lâu. Ông sợ Tào Tháo khép tội đồng lõa với chú mình nên đã lên kế hoạch kiếm món lợi lớn trong một lần áp tải quân lương, rồi sau sẽ cáo lão hồi hương. Nhưng thật không may là Dương Đãng đột nhiên mắc phải căn bệnh lạ. Ông không bị sốt, cũng không đau đầu, chỉ là bị tức ngực. Tựa hồ như có một tảng đá nặng đè lên ngực, khiến cho ông đứng ngồi không yên, nằm xuống lại càng khó chịu hơn. Ông cho mời không ít thầy thuốc giỏi nhưng bệnh tình không hề thuyên giảm.
Về sau, Dương Đãng nghe nói có thần y Hoa Đà ở vùng lân cận. Ông nhiều lần cho mời Hoa Đà đến trị bệnh; nhưng Hoa Đà sớm đã biết về Dương Đãng nên ông nhiều lần mượn cớ không đi. Không còn cách nào, Dương Đãng đành bảo con trai mình đến cầu xin Hoa Đà. Con trai Dương Đãng khóc lóc nỉ non trước mặt Hoa Đà. Hoa Đà trông thấy người con trai cầu xin vô cùng thành khẩn nên đã đồng ý đến bắt mạch cho Dương Đãng. Thông qua bốn phép chẩn “vọng văn vấn thiết”, Hoa Đà đã kê hai đơn thuốc cho Dương Đãng và bảo ông ta y theo mà làm.
Sau khi Hoa Đà đi khỏi, Dương Đãng mở đơn thuốc thứ nhất ra xem.
Ông chỉ thấy trên đơn thuốc viết tên của tám vị thuốc: “Nhị ô, quá lộ hoàng, hương phụ tử, liên kiều, vương bất lưu hành, pháp hạ, tất bạt, chu sa.”
Là một người am hiểu văn cổ nên Dương Đãng đã lấy đồng âm các chữ đầu của tám vị thuốc này ghép lại thành một câu có ý là: “Một người sẽ bị xử chết bởi vì đã làm hai việc sai trái liên tiếp nhau.”
Những toan tính trong tâm của Dương Đãng đã bị Hoa Đà điểm trúng. Ông ta kinh hồn khiếp vía, trán đầm đìa mồ hôi. Tuy nhiên, lúc đó ông ta lại cảm thấy cơn đau ngực có thuyên giảm. Dương Đãng liền vứt bỏ ý niệm xấu muốn thừa cơ trục lợi từ việc cắt xén quân lương.
Ông ta lại mở tiếp đơn thuốc thứ hai ra xem thì ngay lập tức la lớn: “Ôi trời!”
Sau đó, ông ta ói ra máu tươi rồi rơi vào hôn mê. Người nhà nhìn thấy liền thất kinh, khóc lóc ỷ ôi.
Trên đơn thuốc vốn viết tên các vị thuốc sau: “Thường sơn, nhũ hương, quan quế, mộc hương, ích mẫu thảo, phụ khối.”
Sau khi ghép đồng âm các chữ đầu tiên trong tên của sáu vị thuốc này thì có ý là: ”Tặng cho ông chiếc quan tài.”
Dương Đãng xem đơn thuốc này xong thì không thể chịu được, vô cùng phẫn nộ và sợ hãi.
Một lúc sau, trong khi người nhà vẫn đang khóc thương thì Dương Đãng chợt tỉnh lại. Ông mở mắt ra, cảm thấy thân tâm nhẹ nhàng và sáng sủa. Cảm giác tức ngực cũng không còn nữa, bệnh tình hoàn toàn hồi phục.
Bấy giờ Hoa Đà không mời mà đến, ông nói với Dương Đãng: “Triệu chứng tức ngực của ông là do máu tắc nghẽn trong bụng, do tâm tham lam gây ra. Bấy giờ khi ông đổ mồ hôi và ói ra máu bị ứ đọng thì những thứ xấu cũng theo đó mà ra. Hiện giờ ông sẽ cảm thấy người còn hơi yếu, tôi kê cho ông một đơn thuốc bồi bổ, ông cứ y theo mà làm thì sẽ khỏi.”
Dương Đãng làm theo lời Hoa Đà dặn, quả nhiên thân thể dần dần khỏe mạnh. Từ đó trở đi, Dương Đãng không còn dám làm việc cắt xén quân lương nữa.
Theo “Khát Vọng Cuộc Sống“
Xem thêm:
> Cảnh giới của Tây Y và Trung Y cổ đại
