Tân Thế Kỷ (TTK) – Trần nợ công của Mỹ đã tăng mạnh trong những năm gần đây…
Trần nợ công của Mỹ thay đổi thế nào trong hơn 50 năm qua?
Cứ vài năm một lần, bế tắc trong vấn đề trần nợ công lại khiến tình hình tài chính của Chính phủ Mỹ bị đe dọa. Tháng 1 năm nay, nợ chính phủ liên bang Mỹ đã chạm mức trần 31,4 nghìn tỷ USD.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Janet Yellen, điều này đồng nghĩa dự trữ tiền mặt của Chính phủ Mỹ sẽ cạn kiệt vào ngày 1/6 tới. Nếu Quốc hội Mỹ không thể đi đến thống nhất về việc nâng trần nợ, Chính phủ Mỹ có thể sẽ vỡ nợ, đe họa gây ảnh hưởng tới toàn bộ hệ thống tài chính của nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Dựa trên dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới (WB), Bộ Tài chính Mỹ và Dịch vụ Nghiên cứu Quốc hội Mỹ, đồ thị dưới đây cho thấy trần nợ công tại Mỹ đã tăng mạnh trong những năm gần đây.
Việc nâng trần nợ công không phải điều mới mẻ tại Mỹ. Kể từ năm 1960, Quốc hội Mỹ đã nâng trần nợ 78 lần. Năm 2023, trong cuộc tranh luận về trần nợ, lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ Viện Kevin McCarthy yêu cầu Chính phủ cắt giảm chi tiêu. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng nên nâng trần nợ mà không có điều kiện nào kèm theo.
Trong lịch sử, việc nâng trần nợ công là một quy trình thông thường tại Quốc hội. Không giống như hiện tại, thỏa thuận về nâng trần nợ công từng được đàm phán nhanh hơn. Sự chia rẽ trên chính trường Mỹ những năm gần đây là tố góp phần vào sự bế tắc trong việc nâng trần nợ và gây ra nhiều hậu quả.
Ví dụ, năm 2011, thỏa thuận về việc nâng trần nợ chỉ đạt được vài ngày trước thời hạn. Kết quả là, S&P đã lần đầu tiên trong lịch sử hạ xếp hạng tín nhiệm của Mỹ từ mức AAA xuống AA+. Sự chậm trễ này cũng khiến Chính phủ Mỹ tốn thêm 1,3 tỷ USD trong năm đó.
Trước thời điểm đó, Chính phủ Mỹ từng phải đóng cửa hai lần vào năm 1995 và 1996 khi Tổng thống Bill Clinton và Chủ tịch Hạ viện thuộc Đảng Cộng hòa Newt Gingrich đối đầu trong vấn đề này. Hơn một triệu nhân viên Chính phủ đã nghỉ việc trong 1 tuần vào cuối tháng 11/1995 cho đến khi trần nợ được nâng lên.
Ở thời điểm hiện tại, đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ có chưa đầy hai tuần để đi đến thỏa thuận tương tự. Nếu Quốc hội không thể thống nhất nâng trần nợ, Chính phủ sẽ không thể chi trả cho các hoạt động và thực hiện các nghĩa vụ của mình bằng cách vay nợ mới. Bên cạnh đó, tiền lương cho các nhân viên liên bang cũng bị tạm ngừng chi trả, thanh toán lương hưu bị đình trệ và các đợt thanh toán lợi tức cho trái phiếu kho bạc Mỹ cũng sẽ bị hoãn. Trong tình huống này, Chính phủ Mỹ sẽ vỡ nợ.
Viễn cảnh nước Mỹ sẽ ra sao nếu Chính phủ vỡ nợ?
Theo Fortune, với người dân Mỹ, những bất đồng về trần nợ công ở Washington dường như là vấn đề xa vời. Nhưng bản thân họ có thể đối mặt với những hậu quả to lớn.
Hàng triệu người Mỹ có thể không nhận được phúc lợi xã hội; các dịch vụ công bị gián đoạn hoặc thậm chí tạm dừng. Nền kinh tế sẽ trượt tới bờ vực suy thoái, hơn 8 triệu người lâm vào cảnh mất việc làm.
Hàng triệu người Mỹ đang được hưởng An Sinh Xã Hội, các cựu chiến binh và gia đình quân nhân có thể mất khoản thanh toán hàng tháng.
Theo Fortune, nếu chính phủ Mỹ không thể tiếp tục vay tiền để trả nợ, các doanh nghiệp có thể phá sản, thị trường tài chính sụp đổ, vết thương kinh tế lở loét.
Một cuộc vỡ nợ sẽ tác động tiêu cực tới mọi người Mỹ. Cú sốc đối với nước này và các hệ thống tài chính toàn cầu được cảnh báo là “rất tồi tệ”.
Những người đang phải sống dựa vào đồng lương mỗi tháng phúc lợi xã hội sẽ lao đao vì mất việc làm và thu nhập. Trong bài phát biểu gần đây, bà Janet Yellen – Bộ trưởng Tài chính Mỹ – đã kêu gọi Quốc hội Mỹ hành động nhanh chóng.
“Nền kinh tế Mỹ đang ở thế bấp bênh. Sinh kế của hàng triệu người Mỹ cũng vậy”, bà nhấn mạnh.
Không ai biết những bế tắc về trần nợ sẽ được giải quyết ra sao. Sau cuộc họp tại Nhà Trắng vào tuần trước, lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Mitch McConnell đã khẳng định: “Mỹ không vỡ nợ. Điều đó không bao giờ xảy ra”.
Năm 2023, kinh tế thế giới được dự báo còn nhiều biến động và chưa thể phục hồi nhanh. Nhiều nền kinh tế lớn vẫn phải đối mặt với các rủi ro như GDP tăng trưởng chậm, lạm phát, thất nghiệp, nợ xấu…
Nghi Vân (t/h)
Tham khảo Fotune, VnEconomy, Zing
Xem thêm:
Chính phủ Mỹ có thể vỡ nợ vào ngày 1/6 nếu Quốc hội không tăng trần nợ công
Fed tăng lãi suất lần thứ 10 nhưng để ngỏ khả năng tạm dừng tăng lãi suất vào tháng 6
Tân Thế Kỷ Truyền Thống – Nhân Văn – Trung Thực
