Sống ở trên đời, muốn thành công trước hết phải thành nhân. Học tu dưỡng, làm một người tốt, có phẩm hạnh, lòng thiện lương, thì mọi điều tốt đẹp tự nhiên sẽ đến.
Đó cũng là giá trị cốt lõi của văn hoá truyền thống.
- Làm một người hiếu thuận
Hiếu thuận là căn bản để làm người. Người xưa nói “Trăm nết hiếu đứng đầu”, tất cả các thiện hạnh đều khởi đầu từ chữ Hiếu. Một người nếu không biết hiếu kính cha mẹ thì rất khó tưởng tượng được quan hệ của người đó với người khác sẽ như thế nào.
- Làm một người thiện lương
Kết giao với người thiện thì đạo đức sẽ thành, tâm có thiện thì nhà mới ấm êm, người làm việc thiện thì cháu con hưng thịnh. Thiện lương là phương pháp tu thân tốt nhất của chúng ta.
Đạo Đức Kinh nói: “Đạo Trời không thân với người nào mà thường gia ân cho người thiện”
Đại Đạo, phép tắc của trời đất đều như thế: không thân quen xa lại với ai, nhưng thường đem quả thiện cho người thiện lương.
- Làm một người chuyên cần
Đạo Trời gia ân cho người chuyên cần. Cần lao là phẩm chất cơ bản nhất của con người, cũng là căn bản để chúng ta làm việc, lập nghiệp. Từ xưa đến nay, người trong thiên hạ đều do lười nhác mà dẫn đến thất bại.
Thành tựu vĩ đại đều tỷ lệ thuận với chuyên cần. Tích tiểu thành đại, hết ngày này đến tháng khác, lâu dần thì kỳ tích sẽ được sáng tạo ra.
- Làm một người khoan dung
Người xưa nói: “Có bao dung thì trở nên vĩ đại”. Một người nếu có một cái tâm khoan dung, có thể dung nạp những chuyện khó dung nạp trong thiên hạ, thì ắt phải là người vĩ đại.
Khoan dung thì bản thân chẳng mất đi gì cả, mà còn thu hoạch được sự vui vẻ, thu hoạch được sự thành công, đem đến cho nhân gian càng nhiều niềm vui và sự ấm áp.
- Làm một người thành thực
Thành thực là cái gốc lập thân, thành thực là một mỹ đức. Người không thành thực thì không thể kết giao. Muốn đảm đương việc lớn thì ắt phải chân thành và trung thực.
Một người không thành thực, không chân thành thì sẽ lừa gạt người khác, thực ra cũng chính là lừa dối chính mình. Họ không thể quy chính cái tâm mình, không thể thành thực với suy nghĩ của mình thì chẳng thể nào tu thân được, chẳng thể nào được người khác tin tưởng, và cũng chẳng thể nào có chỗ đứng trong xã hội được.
- Làm một người khiêm nhường
Khiêm nhường là một bộ phận cấu thành nên nhân cách. Chu Dịch viết rằng, người quân tử ẩn giấu tài năng, đợi thời cơ mà hành động. Một người chín chắn sẽ ẩn giấu tài năng sắc sảo của mình, làm một người khiêm nhường. Họ biết vào thời cơ nhất định thì mới triển hiện tài hoa.
Một người khiêm nhường điềm đạm, ung dung, ôn hòa, đôn hậu, yên tĩnh, giống như đất luôn luôn đặt mình nơi thấp kém nhưng không ai dám phủ nhận sự rộng lớn của nó. Người có thể giữ vững mình ở dưới thấp, cẩn trọng, kín đáo, giống như biển cả, luôn đặt mình nơi thấp kém nhưng không có ai dám phủ nhận sự thâm sâu của nó.
- Làm một người chính trực
Thân chính không sợ bóng nghiêng, chân chính không sợ giày lệch. Nhất chính áp bách tà. Người có thân chính – tâm an thì tà ma cũng phải tránh xa. Trong lòng vô tư thì trời đất rộng mở, trước sau như một thì tấm lòng rộng lớn.
Làm người cần chính Đạo chính hành, làm việc cần quang minh lỗi lạc. Mạnh Tử có nói: “Ngẩng đầu không thẹn với trời, cúi đầu không thẹn với người”. Làm người, làm việc, nhất định phải chính đại quang minh, xử thế lỗi lạc, không được ngấm ngầm làm tổn hại lợi ích của người khác.
Làm người chính trực thì nhất định phải “thận độc” – tức là cẩn thận và thận trọng ngay cả khi ở một mình. Một mình ngồi tĩnh tọa, thường suy nghĩ về những sai lầm thiếu sót của bản thân, khi nhàn đàm thì chớ bàn luận chuyện thị phi của người khác.
- Làm một người thủ tín
Luận Ngữ viết: “Con người mà không có chữ Tín thì không biết làm sao có thể có chỗ đứng trong xã hội được. Giống như xe lớn không đòn, xe nhỏ không ách, làm sao mà đi được?”
Thủ tín là sức cuốn hút nhân cách mà không thể dùng tiền bạc mua được. Làm người một cách đường đường chính chính, làm việc một cách minh bạch rõ ràng thì sẽ không bao giờ bị mất chữ Tín. Khi người khác tin tưởng bạn thì đó chính là bạn có giá trị trong lòng họ.
- Làm một người lạc quan
Đời người việc không như ý thì có 8, 9 phần, không thể nào việc gì cũng đều thuận lợi. Ngày tháng cứ tiến ào ào về phía trước, tốt đẹp cũng chỉ một ngày, phiền não cũng chỉ một ngày, thế nên hãy nhìn mặt tốt đẹp trong cuộc sống, để mình sống vui vẻ an lành.
Tô Đông Pha là nhà thơ từ lớn và là một trong Bát đại gia Đường Tống. Cuộc đời ông long đong lận đận, vận mệnh gian truân. Nhưng ông là người khoáng đạt, trong bất kỳ nghịch cảnh nào cũng không than thở, buồn rầu, không oán Trời trách người. Cho dù vào bất kỳ lúc nào, nơi nào, ông cũng đều giữ được hứng thú nồng nàn, leo núi ngắm cảnh, ngắm hồ nước ngâm thơ, luôn luôn nỗ lực tìm niềm vui trong cuộc sống, vui với thiên nhiên, mỉm cười với vận mệnh.
- Làm một người nhân hậu
Nhân hậu là nguyên tắc đối nhân xử thế của người xưa. Quẻ Khôn trong Chu Dịch có viết rằng: “Địa thế Khôn, người quân tử dùng đức dày để nâng đỡ mọi vật”.
Người quân tử nên thuận theo đức của đất. Đất có đức lớn dày, nên có thể nâng đỡ bao dung vạn vật.
Nhân hậu là một tấm lòng tỏa sáng, có thể bao dung những người bất đồng, ý kiến bất đồng, bao dung cả những sai trái, lỗi lầm của người khác.
Nhân hậu là nhân phẩm tốt nhất, là sáng suốt cao nhất. Một người nhân hậu thì ai ai cũng muốn chung sống, muốn kết giao, và cảm thấy hoàn toàn tin tưởng.
*****
Nếu bạn đang có vận khí tốt thì hãy biết trân quý và có lòng cảm ơn. Nếu bạn đang gặp bất hạnh thì mong bạn học được từ bi, kiên cường. Nếu bạn được nhiều người thương yêu quý mến thì hãy trân trọng. Nếu bạn đang trong nỗi cô đơn tịch mịch thì hãy học cách khoan dung. Đạo Trời vốn công minh. Vạn sự trên đời không có gì ngẫu nhiên. Tất cả là do nhân quả, sự tu dưỡng và đức hy sinh của bạn trong quá khứ.
Chính vì vậy, một người tuân theo các quy tắc của truyền thống một cách chuẩn mực, hẳn họ sẽ có một cuộc đời bình an và xã hội sẽ ngày càng tốt đẹp, ấm êm hơn.
Minh Đăng
