Trên cao nguyên Xiangkhouang, Lào, ẩn mình giữa những ngọn đồi xanh mướt là một di sản bí ẩn thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới: Cánh đồng chum. Nơi đây sở hữu hàng nghìn chiếc chum đá khổng lồ với kích thước và hình dạng khác nhau, rải rác trên một diện tích rộng lớn.

Được chạm khắc từ đá nguyên khối, chúng có chiều cao và chiều rộng thay đổi từ 1-3 mét (3-10 ft), với những chiếc chum cao hơn thường nặng tới 30 tấn. Hầu hết chúng đều có hình trụ với đáy rộng và đỉnh nhỏ hơn, cho thấy chúng có thể có nắp đậy, mặc dù một số ít được tìm thấy còn nguyên vẹn. Một chiếc chum thậm chí còn có một bức phù điêu được chạm khắc phức tạp mô tả nhân vật “người ếch” bí ẩn.

Gần các chum đá, người ta tìm thấy những tảng đá được cho là nắp đậy. Tuy nhiên, hiện tại chỉ duy nhất một chiếc chum còn giữ nguyên vẹn phần nắp. Điều này càng làm tăng thêm sự bí ẩn về công dụng và mục đích sử dụng của những chiếc chum đá khổng lồ này.

Truyền thuyết địa phương kể rằng, những chiếc chum khổng lồ này do người khổng lồ tạo ra để chứa rượu gạo ăn mừng chiến thắng của vua thiện Khun Jeuam chống lại vua ác Chao Angka. Người ta tin rằng, những chiếc chum này là minh chứng cho sự giàu có và thịnh vượng của vương quốc trong quá khứ.

Kỹ thuật chế tác chum đá vẫn còn là một bí ẩn

Cánh đồng Chum với hàng ngàn chiếc chum đá khổng lồ là minh chứng cho kỹ thuật chế tác phi thường của người cổ đại. Các nhà khảo cổ ước tính phải mất nhiều thế kỷ mới có thể hoàn thành công trình này.

Điều đáng kinh ngạc là đá granit, vật liệu chế tạo chum, chỉ thua kim cương về độ cứng. Vậy làm thế nào người xưa với công cụ thô sơ, chủ yếu là đục sắt, có thể tạo tác nên những chiếc chum cao đến 3,25 mét?

Kỹ thuật và vật liệu chế tạo chum đá cho thấy trình độ tương ứng với niên đại được giả thuyết. Nhiều khả năng người xưa đã sử dụng đục sắt để tạo tác, tuy nhiên hiện vẫn thiếu bằng chứng xác thực. Chúng ta còn rất ít thông tin về những người thợ tài ba đã tạo ra những chiếc chum khổng lồ này, và bản thân những chiếc chum cũng không hé lộ nhiều về nguồn gốc và mục đích sử dụng của chúng.

Nhiều giả thuyết được đưa ra về mục đích sử dụng của chum đá. Một số người cho rằng chum được dùng để dự trữ nước mưa. Tuy nhiên, phần lớn các nhà khảo cổ học tin rằng chum được dùng để đựng hài cốt người đã khuất.

Bà Madeleine Colani, trong hai cuốn sách “Mégalithes du Haut-Laos” (Cự thạch cổ vùng Thượng Lào – 1935), đưa ra giả thuyết mỗi chum là một quách chôn người chết. Các cuộc khai quật của các nhà khảo cổ học Lào và Nhật Bản trong nhiều năm qua đã củng cố giả thuyết này. Họ phát hiện dấu vết của con người, đồ vật và gốm sứ được mai táng xung quanh một số chiếc chum.

Người ta tin rằng, người xưa đặt xác người chết vào chum để chờ phân hủy. Sau khi xác phân hủy, họ thu thập xương để hỏa táng và chôn dưới đất. Những chiếc chum sau đó được sử dụng cho những người đã khuất khác. Đây là tục lệ phổ biến ở Thái Lan và Lào.

Theo truyền thuyết địa phương, những chiếc chum khổng lồ được tạo ra bởi một cuộc đua giữa những người khổng lồ. Vua của họ cần chúng để chứa loại rượu gạo quý dùng trong bữa tiệc ăn mừng chiến thắng lẫy lừng trong chiến tranh hàng ngàn năm về trước.

Cánh đồng Chum là sản phẩm của người không lồ?

Nếu người khổng lồ thực sự tồn tại, việc đục đẽo những chiếc chum khổng lồ này có lẽ chỉ đơn giản như chúng ta đục một cái vại đựng nước.

Chiều cao trung bình của người châu Á cổ đại chỉ khoảng 1,5 mét. Việc chế tạo những chiếc chum khổng lồ để an táng người chết trong điều kiện kỹ thuật thô sơ đặt ra nhiều câu hỏi: Mục đích thực sự của những chiếc chum khổng lồ là gì? Tại sao người xưa cần đến những chiếc chum to lớn như vậy?

Vận chuyển chum đá – Thử thách phi thường

Hàng nghìn chiếc chum đá nặng hàng tấn được vận chuyển từ ngọn núi cách Cánh đồng Chum hàng chục cây số. Làm thế nào người cổ đại có thể thực hiện kỳ công này với công nghệ vận tải hạn chế?

Bí ẩn về niên đại

Phân tích đồng vị phóng xạ carbon cho thấy một số bộ xương tại Cánh đồng Chum có niên đại cũ hơn so với chum đá. Điều này càng làm tăng thêm sự bí ẩn về nguồn gốc và lịch sử của di sản độc đáo này.

Nguy hiểm rình rập

Cánh đồng Chum vẫn còn tiềm ẩn nguy hiểm bởi bom mìn sót lại từ chiến tranh. Đây là trở ngại lớn cho các hoạt động khảo cổ, cản trở việc khám phá những bí ẩn của di sản này.

Hy vọng về tương lai

Hy vọng rằng trong tương lai, khi bom mìn được gỡ bỏ hoàn toàn, các nhà khảo cổ sẽ có cơ hội nghiên cứu Cánh đồng Chum một cách kỹ lưỡng hơn. Lúc đó, bí ẩn về nguồn gốc và mục đích sử dụng của những chiếc chum khổng lồ có thể được hé lộ.

Cánh đồng Chum vẫn là một ẩn số, khơi gợi trí tò mò và niềm đam mê khám phá của con người. Di sản độc đáo này hứa hẹn sẽ tiếp tục thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới đến tìm hiểu và trải nghiệm.

Nghi Vân (t.h)

BÀI CHỌN LỌC:

Xác chết đột nhiên tỉnh lại, kể cho bác sĩ nghe một sự thật kinh hoàng