Một phân tích so sánh dữ liệu thiên văn của thế kỷ trước và hiện tại đã phát hiện ra khoảng 100 vật thể giống như những ngôi sao biến mất một cách bí ẩn. Những sự kiện kỳ lạ này có thể là tự nhiên, nhưng các nhà khoa học cho rằng công nghệ ngoài hành tinh cũng là một khả năng.
Những ngôi sao này bắt đầu như những chấm đỏ mờ trên bầu trời đêm. Nhưng sau đó chúng bắt đầu sáng hơn—có những ngôi sao đã sáng hơn từ vài đến hàng nghìn lần. Và sau đó chúng hoàn toàn biến mất khỏi tầm quan sát của kính viễn vọng.
Những ngôi sao biến mất bí ẩn đó là gì?
Nghiên cứu mới được công bố trên Tạp chí Thiên văn học gọi chúng là “vật thể chuyển tiếp màu đỏ” (red transients), trong đó có khoảng 100 vật thể đã được các tác giả, một nhóm các nhà khoa học thiên văn do Beatriz Villarroel từ Đại học Stockholm và Viện Vật lý Thiên văn Canarias ở Tây Ban Nha dẫn đầu. Nói một cách rõ ràng hơn, chúng được gọi là “những ngôi sao đang biến mất” và chúng đang làm các nhà khoa học bối rối.
Các vật thể màu đỏ được phát hiện nhờ dự án Vanishing & Appearing Sources thực hiện quan sát thiên văn trong một thế kỷ qua (VASCO). Dự án được thành lập vào năm 2017, các nhà khoa học của VASCO đang nghiên cứu các vật thể bên ngoài khu vực gần Trái đất đã biến mất một cách bí ẩn. Như các tác giả lưu ý trong nghiên cứu:
“Trừ khi một ngôi sao sụp đổ trực tiếp vào lỗ đen, không có quá trình vật lý nào được biết đến mà nó có thể biến mất về mặt vật lý. Nếu những ví dụ như vậy tồn tại thì điều này sẽ khiến việc tìm kiếm những hiện tượng kỳ lạ mới hoặc thậm chí là dấu hiệu của những nền văn minh tiên tiến về công nghệ trở nên thú vị”.
Đối với nghiên cứu mới nhất, Villarroel và các đồng nghiệp của cô đã xem xét dữ liệu thiên văn lưu trữ được thu thập trong thế kỷ trước, đặc biệt là dữ liệu được tìm thấy trong Danh mục Đài quan sát Hải quân Hoa Kỳ (USNO). Dữ liệu của quá khứ này sau đó được so sánh với danh mục các thiên thể hiện tại, bao gồm cả Bản phát hành dữ liệu Pan-STARRS-1 (DR1) gần đây.
Từ một nhóm 600 triệu vật thể, các nhà khoa học đã tìm thấy 151.193 vật thể không còn hiện diện trong các danh mục hiện nay. Cho đến nay, Villarroel và các đồng nghiệp của cô mới chỉ có cơ hội phân tích 23.667 vật thể dị thường trong số này, hay mới chỉ là 15,7%. Nghiên cứu kỹ hơn các vật thể này, các nhà khoa học nhận thấy hầu hết chúng là “các lỗi quan sát thuộc nhiều thể loại khác nhau”, chẳng hạn như vết ố trên thấu kính và các khiếm khuyết thị giác khác.
Nhưng khoảng 100 trong số những vật thể này thì hoàn toàn không thể giải thích được, và họ gọi chúng là ‘vật thể chuyển tiếp màu đỏ’. Các vật thể này có xu hướng rất đỏ và tạo ra các chuyển động phân biệt được trên màn hình của kính thiên văn, cụ thể là các chuyển động này rõ ràng hơn so với các vật thể khác trong danh mục của USNO. Các hiện tượng thông thường của các thiên thể, chẳng hạn như các tiểu hành tinh, các ngôi sao chuyển động nhanh hoặc các ngôi sao đơn giản là di chuyển ra khỏi tầm quan sát của kính thiên văn…, đều bị loại trừ ra.
Giờ đây, với các công nghệ và thiết bị hiện đại, các ngôi sao không thể chỉ mọc lên rồi biến mất mà không để lại dấu vết gì. Tất nhiên, các ngôi sao cuối cùng cũng bị già đi và bùng cháy; nhưng chúng có xu hướng kết thúc theo một trong hai cách, hoặc tàn lụi trở thành sao lùn trắng hoặc biến mất với một vụ nổ cực lớn dưới dạng siêu tân tinh. Một khả năng khác – mặc dù chỉ là lý thuyết – là một ngôi sao rơi vào một lỗ đen và biến mất, mà các nhà thiên văn học gọi là siêu tân tinh thất bại.
Trong nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu đã không loại trừ việc những ngôi sao biến mất hoàn toàn khả năng nguyên nhân là do siêu tân tinh, họ nói rằng cần phải nghiên cứu thêm để chắc chắn. Đối với các siêu tân tinh thất bại, chúng được cho là cực kỳ hiếm và các tác giả “chứng minh bằng các tính toán lý thuyết rằng họ không có khả năng gặp phải một siêu tân tinh thất bại trong các cuộc tìm kiếm của VASCO”, như họ đã viết trong nghiên cứu. Một khả năng khác mà các nhà khoa học không loại trừ là những tia sáng thoáng qua là những tia sáng mặt trời khổng lồ phát ra từ các sao lùn đỏ, trong số các khả năng tự nhiên khác.
Khi khoa học bối rối, sự giải thích dẫn đến người ngoài hành tinh
Thế giới khoa học đang xôn xao về phát hiện những ngôi sao biến mất được cho là các hiện tượng trên là do người ngoài hành tinh gây ra…
Thật thú vị, các nhà nghiên cứu đã dành không gian quan trọng trong nghiên cứu mới cho một khả năng triệt để hơn: các hoạt động của trí thông minh ngoài trái đất (extraterrestrial intelligence – ETI). Tất nhiên, việc đề cập đến người ngoài hành tinh thường là một dấu hiệu cho thấy các nhà khoa học đang bối rối – điều được lặp đi lặp lại trong suốt lịch sử thiên văn. Nhưng điều đó không có nghĩa là họ nên hạn chế nêu ra khả năng này, và trường hợp này cũng không ngoại lệ.
Theo cách tư duy của các tác giả, các chấm của ánh sáng đỏ có thể là các tia laze mạnh được sử dụng để liên lạc giữa các vì sao hoặc chất thải nhiệt phát ra từ các quả cầu Dyson – một siêu cấu trúc giả thuyết bao bọc toàn bộ các ngôi sao.
Thật thú vị, VASCO bắt đầu như một loại dự án phụ của SETI, tức là tìm kiếm những thứ kỳ lạ trong không gian mà không thể giải thích được là có nguồn gốc từ hiện tượng tự nhiên.
Martin López Corredoira, đồng tác giả của bài báo, cho biết trong một thông cáo báo chí: “Chúng tôi thấy rằng không có sự kiện nào trong số này cho thấy bất kỳ dấu hiệu trực tiếp nào là ETI. Chúng tôi tin rằng chúng là nguồn vật lý thiên văn tự nhiên, nếu hơi cực đoan.”
Theo các tác giả, một nghiên cứu tiếp theo kỹ lưỡng về các vật thể chuyển tiếp màu đỏ này cần được đảm bảo thực hiện, họ nói thêm rằng cuộc điều tra của họ về tất cả 151.193 vật thể vẫn cần được kết luận. Cuối cùng, họ hy vọng sẽ sử dụng trí tuệ nhân tạo để đẩy nhanh quá trình và họ cũng đề xuất một dự án khoa học mới để tiếp tục nghiên cứu sâu rộng hơn về hiện tượng này.
Ánh Dương (NTDVN) biên dịch Theo Gizmodo
