Một phát hiện đáng kinh ngạc về hai bộ xương bị “tổn thương’ giống hệt nhau cho thấy việc cắt cụt chi đã được sử dụng như một hình thức trừng phạt vào thời Đông Chu của Trung Quốc, hơn 2.000 năm trước.
Một bộ xương, rất có thể là nam giới, mà nhà nhân chủng học Qian Wang của Đại học Texas A&M và các đồng nghiệp cùng nghiên cứu cho thấy nó đã bị mất bàn chân trái và khoảng 1/5 phần dưới chân trái, ngắn hơn chân phải 8 cm (3 inch).
Chân phải của bộ xương thứ hai, của một nam giới khác, cũng có chiều dài xương bị cắt bỏ tương tự – mặc dù không “thô bạo”. Các chi bị cắt cụt của những người đàn ông này không có chiều dài tương tự nhau, chúng được cắt cách nhau chỉ một centimet.
Được khai quật từ một địa điểm gần Tam Môn Hiệp, một thành phố ở tỉnh Hà Nam, Trung Quốc, những bộ xương có niên đại từ 2.300 đến 2.500 năm tuổi, đặt chúng vào thời Đông Chu, nơi các nhà lãnh đạo cai trị các vùng của Trung Quốc từ năm 771 đến 256 trước Công nguyên.
“Khám phá này, cùng với một số phát hiện trước đó, chứng thực bằng các ghi chép lịch sử về luật pháp và hình phạt” được sử dụng vào thời Đông Chu. Wang và các đồng nghiệp viết trong bài báo của họ được xuất bản vào tháng 3.
Chỉ dựa vào xương thì không thể biết được hai người đàn ông này bị buộc tội gì. Tuy nhiên, dựa trên các tài liệu lịch sử, các chuyên gia cho rằng một người đàn ông có thể phải nhận hình phạt khắc nghiệt hơn người kia vì việc cắt cụt chân phải được dành cho những tội nghiêm trọng hơn.
Wang nói : “Việc trừng phạt cắt cụt cả hai chân được áp dụng cho những trọng tội thậm chí còn nghiêm trọng hơn” .
Wang và các đồng nghiệp cho rằng bộ xương còn lại là bằng chứng của việc cắt cụt một cách khéo léo, mặc dù được sử dụng để trừng phạt nhưng cũng liên quan đến việc chăm sóc để tạo điều kiện cho những người đàn ông phục hồi. Hai người bị cụt có thể sống sót trong nhiều năm sau đó vì xương chân của họ có dấu hiệu lành lại đáng kể; khúc xương liền lại ngay chỗ bị cắt đứt.
Wang nói: “Vì việc cắt cụt chi bằng hình phạt không phải là một hiện tượng hiếm gặp, nên họ có thể [đã] trở lại cuộc sống xã hội bình thường và được chôn cất đúng cách sau khi chết” .
Theo phân tích của các nhà nghiên cứu, những người đàn ông này có thể có địa vị xã hội đủ cao để có thể phục hồi chức năng.
Mỗi bộ xương được tìm thấy trong quan tài hai lớp được chôn theo hướng Bắc Nam; một định hướng thường được dành riêng cho các thành viên của tầng lớp thượng lưu. Mặt khác, những người dân thường bị đưa đến những ngôi mộ nhỏ hơn, hướng đông tây.
Những vật dụng trong mộ, cùng với chất đồng vị trong xương cho thấy những người đàn ông này ăn chế độ ăn giàu protein, cũng cho thấy họ là quý tộc, có thể là quan chức cấp thấp.
Lịch sử có rất nhiều ví dụ khác về việc cắt cụt chi trong các nền văn hóa cổ đại, trường hợp được ghi nhận sớm nhất là trường hợp của một đứa trẻ sống cách đây 31.000 năm ở Borneo của Indonesia và đã được phẫu thuật cắt bỏ bàn chân trái vài năm trước khi chết.
Những người cụt chi cổ đại khác cũng bị cắt bỏ tứ chi vì lý do y tế: vào thế kỷ 18 hoặc 19 ở Tây Ban Nha vì vết thương bị nhiễm trùng hoặc để điều trị các bệnh như tiểu đường ở Ai Cập cổ đại.
Nhưng các chi tiết đã bị chặt từ Peru đến Bồ Đào Nha để phục vụ các nghi lễ và trừng phạt những kẻ phạm tội , hồ sơ khảo cổ học cho thấy.
Đối với hai người đàn ông Trung Quốc đã phải trả giá cho những tội ác không rõ nguồn gốc bằng tay chân của mình, Wang nói : “Những trường hợp này làm phong phú thêm sự hiểu biết của chúng tôi về luật hình sự và việc thực thi chúng, khả năng chăm sóc y tế cũng như thái độ nhân từ nói chung đối với những người bị pháp luật trừng phạt từ bối cảnh xã hội và khảo cổ của Trung Quốc cổ đại.”
Hoàng Nam (sciencealert, Tạp Chí Khoa học Khảo cổ)
Xem thêm:
Chiêm ngưỡng chùm ảnh cực quang rực rỡ khắp thế giới trong tháng 5
