Tân Thế Kỷ – Chủ tịch Quốc hội nói cần xem lại tỷ lệ chiết khấu 29-29,5% với sách giáo khoa và đề nghị giảm về mức hợp lý.
Tỷ lệ chiết khấu cao tác động nhiều nhất đến giá sách giáo khoa
Tại phiên giám sát chuyên đề của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông chiều 14/8, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhắc lại báo cáo của đoàn giám sát về chi phí phát hành sách giáo khoa cao. Tỷ lệ là 29 đến 29,5% đối với sách giáo khoa, 35% đối với sách bài tập chưa thật hợp lý so với mặt hàng thiết yếu có số lượng phát hành lớn và ổn định.
“Chúng tôi trước đây cũng viết sách và cũng được 25% chi phí phát hành, nhưng sách chuyên khảo cả năm may ra bán được 1-2 quyển, còn đây là sách hàng triệu bản mà tính chất gần như là bắt buộc ai cũng phải mua, phát hành một lần với khối lượng lớn mà chiết khấu như thế thì chúng ta xem đã hợp lý chưa”, ông Huệ nói. Ông cho hay đã yêu cầu đoàn giám sát làm rõ chi phí chiết khấu này có cấu thành nên giá bán của sách không, thì kết luận là không những cấu thành mà là yếu tố tác động nhiều nhất đến giá sách giáo khoa, kể cả sách tham khảo.
Trước đó, ông Huệ đã đề nghị nghiên cứu lại việc này bởi có thời kỳ Bộ Giáo dục quy định chiết khấu khoảng 18% đến 20%.
“Đương nhiên có chuyện giấy tốt, mực đẹp, các thứ này khác nhưng chi phí chiết khấu này là tác động lớn nhất đến giá sách, sách tham khảo là đến 35%”, ông Huệ nói.
Kiến nghị thanh tra mức chiết khấu SGK
Báo cáo của Đoàn giám sát về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông đánh giá, việc cung ứng, phát hành SGK còn nhiều bất cập, qua nhiều khâu trung gian. Giá SGK theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cao, tăng 2 – 4 lần so với giá SGK theo Chương trình giáo dục phổ thông 2006; gây khó khăn cho một bộ phận người dân, nhất là ở vùng có điều kiện KT-XH khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số.
Đáng lưu ý, chi phí phát hành SGK cao, chưa hợp lý so với các mặt hàng thiết yếu. Theo Đoàn giám sát, mức tối đa phí phát hành (chiết khấu) sách theo chương trình mới cho các đơn vị đầu mối phát hành phục vụ năm học 2020 – 2021, 2021 – 2022 đối với SGK là 29% giá bìa, sách bài tập là 33%, sách GV là 15%; năm học 2022 – 2023, đối với SGK là 28,5% giá bìa, sách bài tập là 35%, sách GV là 15%.
Từ đó, Đoàn giám sát kiến nghị QH, UBTVQH xem xét chuyển cơ quan chức năng thanh tra toàn diện việc xác định, sử dụng chiết khấu SGK theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Với Chính phủ, Đoàn giám sát cũng kiến nghị chỉ đạo thanh tra, kiểm tra việc thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018, nhất là công tác đấu thầu, mua sắm thiết bị giáo dục; công tác in, phát hành SGK, việc xác định, sử dụng chiết khấu SGK; chuyển cơ quan điều tra khi xác định dấu hiệu vi phạm.
Sớm ban hành phương pháp định giá sách giáo khoa
Ông đề nghị sớm ban hành phương pháp định giá sách giáo khoa, định giá tối đa, bảo đảm kiểm soát chặt chẽ chi phí sản xuất, tiết giảm chi phí trung gian; nghiên cứu giảm tỷ lệ chiết khấu đến mức hợp lý để giảm giá sách giáo khoa theo yêu cầu của Luật Giá (sửa đổi).
Về việc này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng cho biết theo Luật Giá mới có hiệu lực từ 1/7/2024 thì sách giáo khoa sẽ được nhà nước quy định giá tối đa. Hiện tại có 2 nhà xuất bản in sách giáo khoa là Nhà xuất bản Giáo dục và Công ty cổ phần Đầu tư xuất bản thiết bị giáo dục Việt Nam.
“Chúng tôi có theo dõi thì tỷ lệ chiết khấu của các nhà xuất bản có giảm dần theo thời gian, đến năm 2022 và 2023 thì tỷ lệ chiết khấu của cả 2 nhà xuất bản này từ mức 21-22,5% chi phí”, ông Hưng nói.
Một vấn đề khác được thảo luận sôi nổi là đề nghị của đoàn giám sát về nghiên cứu, trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương giao Bộ Giáo dục và Đào tạo chuẩn bị nội dung một bộ sách giáo khoa của nhà nước.
Cần thiết có 1 bộ sách giáo khoa của nhà nước hay không?
Đoàn giám sát nhận định việc không tổ chức biên soạn được bộ sách giáo khoa của nhà nước, hoàn toàn phụ thuộc vào xã hội hóa là chưa phù hợp với chủ trương, quan điểm của Nhà nước; nguy cơ gây rủi ro trong trường hợp không có sách giáo khoa hoặc sách giáo khoa không bảo đảm chất lượng.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đề nghị “hết sức cân nhắc” và bỏ đề xuất này. Theo ông Sơn, nhà nước (Bộ Giáo dục và Đào tạo) nắm và trông coi chương trình thống nhất toàn quốc. Đó là nội dung lõi của giáo dục, là pháp lệnh, còn sách giáo khoa là học liệu để hỗ trợ giáo viên để chuyển tải chương trình.
“Chương trình là duy nhất, thống nhất; học liệu là đa dạng và linh hoạt. Vậy có cần một bộ sách giáo khoa, tức một bộ học liệu của nhà nước hay không?”, Bộ trưởng Sơn đặt câu hỏi.
Bộ trưởng Sơn cho rằng việc biên soạn bộ sách chung không chỉ ảnh hưởng lớn tới chủ trương xã hội hóa, mà có thể tác động tới tinh thần đổi mới.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Đắc Vinh, chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, không đồng tình. Theo ông Vinh, chương trình chỉ quy định khung kiến thức, còn nội dung kiến thức phổ thông cũng đặc biệt quan trọng, được thể hiện cụ thể ở sách giáo khoa.
“Nếu Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như chính phủ chỉ giữ vai trò phê duyệt như hiện nay thì chúng ta chỉ là người thẩm định được nội dung đấy có phù hợp hay không. Trách nhiệm của nhà nước trong việc xây dựng và phát triển nội dung đó thực hiện có được không, nếu với cách biên soạn như thế này”, ông Vinh đặt vấn đề.
Do đó, đoàn giám sát đã đưa ra một phương án có tính mở. Chính phủ có thể chỉ đạo việc biên soạn nội dung nếu không có đơn vị nào lo được hoặc có thể được tặng bản quyền để nắm được nội dung của một bộ sách. Giá bản quyền sẽ không được tính vào giá sách, góp phần giảm giá thành.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đồng tình sách giáo khoa quy định về nội dung, là thể chế, cái cốt lõi nhất của chương trình.
Ông Huệ cũng cho rằng cần hiểu đúng về Nghị quyết 88. Nghị quyết này nêu rõ Bộ Giáo dục và Đào tạo phải tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa đầy đủ từ lớp 1 đến lớp 12. Các tổ chức, cá nhân khác được khuyến khích tham gia biên soạn, một hoặc một số đầu sách theo khả năng, không nhất thiết phải đầy đủ một bộ.
Xã hội hóa nhưng vẫn phải bảo đảm nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong phát triển sự nghiệp giáo dục. Do đó, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Bộ này thực hiện nghiêm túc yêu cầu của Nghị quyết 88 là biên soạn bộ sách giáo khoa của nhà nước.
Ngoài ra, Chính phủ xem xét trình Quốc hội cho ý kiến về chủ trương, giao Bộ Giáo dục và Đào tạo phải chuẩn bị nội dung một bộ sách giáo khoa; có cơ chế miễn tiền bản quyền đối với việc xuất bản bộ sách do nhà nước làm chủ sở hữu quyền tác giả. Bên cạnh đó, việc in ấn, phát hành, cung ứng sách giáo khoa thực hiện theo cơ chế xã hội hóa, tiếp tục khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia biên soạn sách giáo khoa.
Nghị quyết 88 năm 2014 của Quốc hội nêu chủ trương xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa. Ngoài ra, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn một bộ với kinh phí 16 triệu USD từ vốn vay của Ngân hàng Thế giới. Tuy nhiên, Bộ Giáo dục và Đào tạo không làm được việc này.
Ông Phùng Xuân Nhạ, Bộ trưởng Bộ này, hồi năm 2019 cho biết ban đầu có hai phương án, giao Nhà xuất bản Giáo dục hoặc chọn một hãng tư vấn (nhà xuất bản) để làm một bộ sách. Cả hai phương án đều không thực hiện được do vướng các quy định của pháp luật Việt Nam và của Ngân hàng Thế giới. Sau đó, Bộ báo cáo Thủ tướng về phương án tuyển chọn tác giả để tổ chức biên soạn nhưng cũng không được. Lý do là hầu hết tác giả đã ký hợp đồng với các nhà xuất bản từ đầu năm 2018.
Năm 2020, lộ trình thay sách giáo khoa được thực hiện, đầu tiên ở lớp 1. Hiện thị trường có ba bộ sách giáo khoa và một số sách lẻ. Đến năm học này, việc thay sách ở cấp tiểu học đến lớp 4, cấp THCS đến lớp 8, cấp THPT đến lớp 11 và sẽ hoàn tất vào năm 2025. Giá sách giáo khoa chương trình mới cao gấp nhiều lần sách theo chương trình cũ (năm 2005).
Theo bạn thì Bộ GD-ĐT có cần thiết biên soạn thêm 1 bộ sách giáo khoa cho cả nước nữa hay không?
Tịnh Yên (t/h)
Nguồn: Vnexpress.net
VIDEO CHỌN LỌC:
Công ty đang lỗ thành lãi, doanh thu tăng trăm lần nhờ bộ SGK Cánh Diều
Tân Thế Kỷ Truyền Thống – Nhân Văn – Trung Thực
