Hôm thứ Bảy (15/4) – một nhóm bác sĩ Sudan cho biết các cuộc đụng độ giữa quân đội Sudan và lực lượng bán quân sự RSF để giành quyền kiểm soát đất nước, đã giết chết ít nhất 25 người. Sự việc diễn ra trong bối cảnh nước này đang tạm dừng bầu cử sau một cuộc đảo chính quân sự.
Hiệp hội Bác sĩ Sudan cho biết khoảng 183 người đã bị thương trong cuộc giao tranh giữa quân đội Sudan và Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF). Không rõ liệu các nạn nhân có phải dân thường hay không.
Nhóm cho biết họ đã ghi nhận ít nhất 25 người đã thiệt mạng tại sân bay Khartoum và thành phố Omdurman, cùng các thành phố Nyala, El Obeid và El Fasher, nằm ở phía tây thủ đô Khartoum.
Lực lượng bán quân sự RSF tuyên bố đã chiếm giữ dinh tổng thống, dinh thự của chỉ huy quân đội, đài truyền hình nhà nước và các sân bay ở thủ đô Khartoum, cùng thành phố phía bắc Merowe, El Fasher và bang Tây Darfur. Tuy nhiên quân đội Sudan đã bác bỏ tuyên bố trên.
Vào cuối ngày thứ Bảy, lực lượng không quân Sudan yêu cầu người dân ở trong nhà, trong khi họ tiến hành cuộc trinh sát trên không về hoạt động của RSF. Một kỳ nghỉ đã được tuyên bố ở bang Khartoum vào Chủ nhật, cùng với việc đóng cửa trường học, ngân hàng và văn phòng chính phủ.
Trên khắp thủ đô của Sudan đều có thể nghe thấy tiếng súng và tiếng nổ, các đoạn video chiếu trên truyền hình cho thấy khói bốc lên từ một số quận. Những video đăng trên mạng xã hội quay lại cảnh các máy bay quân sự bay ở độ cao thấp trong thành phố. Nhiều nhân chứng đã báo cáo vụ nổ súng ở những thành phố liền kề.
Một nhà báo của Reuters đã nhìn thấy đại bác và xe bọc thép được triển khai trên đường phố thủ đô, nhà báo này cũng nghe thấy tiếng súng hạng nặng ở gần trụ sở của quân đội Sudan và lực lượng RSF.
Tổng tư lệnh quân đội Sudan – Abdel Fattah Al-Burhan nói với Al Jazeera TV rằng RSF nên rút lui: “Chúng tôi nghĩ nếu họ khôn ngoan thì họ nên rút lực lượng quân đã tiến vào Khartoum. Nhưng nếu cứ tiếp tục như vậy, chúng tôi sẽ triển khai quân vào Khartoum từ các khu vực khác”.
Các lực lượng vũ trang Sudan cho biết trên Facebook rằng họ sẽ không đàm phán với RSF, trừ khi lực lượng bán quân sự này giải thể. Quân đội yêu cầu các binh sĩ biệt phái đến RSF để báo cáo với các đơn vị quân đội gần đó, điều này có thể làm suy giảm cấp bậc của RSF nếu họ tuân theo.
Lãnh đạo RSF – Tướng Mohamed Hamdan Dagalo, được biết đến nhiều hơn với cái tên Hemedti, đã gọi Tổng tư lệnh Burhan là “tội phạm” và “kẻ dối trá”. Quân đội và lực lượng bán quân sự RSF đã cạnh tranh quyền lực trong khi các phe phái chính trị đàm phán thành lập một chính phủ chuyển tiếp.
Tướng Hemedti nói trong một cuộc phỏng vấn: “Chúng tôi biết ông (Burhan) đang trốn ở đâu, chúng tôi sẽ bắt được và giao nộp ông trước công lý”.
Một cuộc đối đầu kéo dài giữa RSF và quân đội có thể khiến Sudan rơi vào tình trạng xung đột lan rộng, khi nước này đang phải vật lộn với sự suy sụp kinh tế và bạo lực giữa các bộ lạc. Đồng thời cuộc đấu này cũng có thể làm hỏng các nỗ lực tiến tới bầu cử dân chủ của Sudan.
Các cuộc đụng độ diễn ra sau những căng thẳng gia tăng trong việc RSF gia nhập vào quân đội. Sự bất đồng đã làm trì hoãn việc ký kết một thỏa thuận được quốc tế ủng hộ với các đảng phái chính trị về quá trình chuyển đổi sang chế độ dân chủ.
Một liên minh gồm các nhóm dân sự đã ký một phiên bản dự thảo của thỏa thuận trên vào tháng 12 năm ngoái.
Hôm thứ bảy, Liên minh này đã kêu gọi ngừng ngay lập tức các hành động thù địch, để ngăn chặn Sudan trượt về phía “vách đá của sự sụp đổ hoàn toàn”.
Họ nói: “Đây là một thời điểm quan trọng trong lịch sử của đất nước chúng ta. Đây là cuộc chiến mà không ai sẽ thắng, và nó sẽ phá hủy đất nước chúng ta mãi mãi”.
Bên cạnh đó, RSF đã chia sẻ một đoạn video cho thấy quân đội Ai Cập đã “đầu hàng” họ ở Merowe. Quân đội Ai Cập cho biết họ đang ở Sudan để tập trận với các đối tác Sudan.
Tướng Hemedti nói với Sky News Arabia rằng người Ai Cập đã an toàn và RSF sẽ hợp tác với Cairo khi quân đội Ai Cập trở về.
Trong đoạn video, những người đàn ông mặc quân phục đang ngồi trên mặt đất và nói chuyện với các thành viên RSF bằng phương ngữ Ả Rập của Ai Cập.
Egyptian forces had gone to Sudan for joint military exercise at Merowe with Sudanese military – They have surrendered to rebelling Sudanese paramilitary forces. This must be making Ethiopia smile! pic.twitter.com/qvzEFIv0gL
— Ashok Swain (@ashoswai) April 15, 2023
Theo các báo cáo chưa được xác nhận của những nhà phân tích tình báo nguồn mở, một số máy bay chiến đấu của Không quân Ai Cập và phi công của họ đã bị RSF bắt giữ cùng với vũ khí và phương tiện quân sự của Sudan.
Các cường quốc quốc tế – Mỹ, Nga, Ai Cập, Ả Rập Saudi, Liên Hợp Quốc, Liên minh châu Âu và Liên minh châu Phi – đều kêu gọi chấm dứt ngay các hành động thù địch.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã nói chuyện với Burhan và Hemedti, đồng thời kêu gọi họ quay trở lại đối thoại. Tổng thống Ai Cập – Abdel Fattah al-Sisi cho biết Guterres cũng đã nói chuyện với ông.
Một máy bay của hãng hàng không Ả Rập Xê-út đã bị bắn và bốc cháy tại sân bay Khartoum của Sudan, sau đó hãng này đã đình chỉ các chuyến bay đến và đi từ Sudan.
During the ongoing military coup in Sudan, two aircraft are known to have been badly damaged or destroyed while parked at Khartoum Intl Airport (HSSS), Sudan. A Saudi Airbus A330-300 and a SkyUp Boeing 737-800. Additional aircraft may be affected as well. Ongoing story… pic.twitter.com/gqDZXJn1XH
— JACDEC (@JacdecNew) April 15, 2023
Hãng hàng không quốc gia Ai Cập EgyptAir cho biết họ sẽ tạm dừng các chuyến bay đến Khartoum trong 72 giờ. Đoạn video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy các hành khách sợ hãi co rúm người trên sàn sân bay Khartoum và một chiếc máy bay của Liên hợp quốc bị phá hủy trên đường băng
Hoàng Dung lược dịch
Theo Reuters
