(Tân Thế Kỷ) Gần đây, cụm từ “bệnh x” ngày càng được giới y học và cộng đồng thế giới quan tâm và hết sức quan ngại. Trong danh sách mới mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cập nhật hồi tháng 11/2022, “bệnh X” là cụm từ các nhà khoa học dùng để chỉ một mầm bệnh chưa biết, có thể xuất hiện bất cứ lúc nào và gây ra dịch bệnh nghiêm trọng trên thế giới.
Năm 2021, Khi thế giới đang quay cuồng chống chọi với đại dịch COVID-19 thì bác sĩ Jean-Jacques Muyembe, người đầu tiên phát hiện ra virus Ebola, đã cảnh báo về một loại virus nguy hiểm có thể tấn công nhân loại trong tương lai khi một người phụ nữ ở Cộng hòa Dân chủ Congo xuất hiện các triệu chứng giống như sốt xuất huyết nhưng không thể xét nghiệm ra virus gây bệnh, theo CNN đưa tin.
Người phụ nữ này sau đó đã hồi phục, nhưng việc người này có kết quả âm tính với một loạt các xét nghiệm, bao gồm cả Ebola, khiến các nhà khoa học lo lắng về sự lây lan của một loại virus gây chết người mới. Các chuyên gia y tế và các nhà khoa học đã gọi virus này là “Bệnh X” để thể hiện nguồn gốc và hoạt động không thể truy vết được của nó và người phụ nữ mắc bệnh là “bệnh nhân số 0”.
Mối lo ngại về sự lây lan của loại virus mới này càng tăng lên khi các nhà khoa học ước tính rằng “Bệnh X” có thể lây lan với tốc độ tương tự như COVID-19 và có thể có tỉ lệ tử vong ở khoảng 50-90%.
‘Bệnh X’ là gì?
Năm 2017, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã bổ sung “bệnh X” vào danh sách ngắn các mầm bệnh được coi là ưu tiên hàng đầu để nghiên cứu, bên cạnh Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) và Ebola.
Theo phóng viên Thông tấn xã Việt Nam tại Kuala Lumpur, Giáo sư, Tiến sỹ Lam Sai Kit cho rằng nhiều khả năng “bệnh X” xảy ra do nạn phá rừng và buôn bán động vật hoang dã. Trong số các động vật hoang dã, dơi là loài mang rất nhiều virus. Các loài chim di cư và tê tê thường mang virus cúm gia cầm.
Theo ông Lam, nếu đồng ý với quan điểm rằng “bệnh X” bắt nguồn từ động vật hoang dã, các cơ quan chức năng nên tăng cường giám sát căn bệnh này, không chỉ ở người mà còn ở động vật hoang dã và cả động vật đang nuôi tại trang trại đã được thuần hóa.
Ông Lam nhấn mạnh bài học rút ra từ đại dịch Covid-19 là rất quan trọng khi thực thi các biện pháp nhằm sớm ngăn chặn sự lây lan khi có nhiều bằng chứng cho thấy virus lây truyền từ động vật sang người.
Hiện tại, WHO đã lập danh sách các loại virus có khả năng trở thành tác nhân gây “bệnh X” có khả năng gây thiệt hại về tính mạng cao hơn cả COVID-19.
Việc nghiên cứu “bệnh X” nhằm có được sự chuẩn bị sớm và phù hợp khi phải đối phó với một căn bệnh chưa từng biết tới. Ví dụ về đại dịch Ebola xảy ra ở Tây Phi trong hai năm 2014- 2016 chính là hồi chuông cảnh tỉnh. Bất chấp nhiều thập kỷ nghiên cứu, không có bất kỳ loại thuốc nào có thể triển khai kịp thời để cứu sống hơn 11.000 người.
Do vậy, để tránh lặp lại sai lầm, WHO đã xây dựng những nghiên cứu chi tiết, đẩy nhanh việc phát triển một loạt công cụ phát hiện và phòng ngừa dành cho “các bệnh dịch ưu tiên”, bao gồm:
- COVID-19
- Sốt xuất huyết Crimean-Congo
- Bệnh do virus Ebola và bệnh do virus Marburg
- Sốt Lassa
- Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS) và SARS
- Bệnh Nipah và Henipaviral
- Sốt Rift thung lũng
- Virus zika
- Bệnh X
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vinod Balasubramaniam thuộc chi nhánh ở Malaysia của Đại học Monash (Australia), biến đổi khí hậu làm tăng nguy cơ xảy ra đại dịch trong tương lai. Theo nhà nghiên cứu Vinod Balasubramaniam, điều quan trọng là phải giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu để ngăn chặn các đại dịch trong tương lai.
Theo ông Vinod Balasubramaniam, tình trạng phá rừng, đô thị hóa và mở rộng ngành công nghiệp đòi hỏi phải mở rộng ngành chăn nuôi. Tuy nhiên, điều này khiến động vật nuôi đến sống gần con người hơn, làm gia tăng nguy cơ dịch bệnh lây lan từ động vật sang người.
Cả hai chuyên gia đều dự đoán rằng “bệnh X” sẽ là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác, song người bệnh không có triệu chứng.
Giáo sư, Tiến sỹ Lam dự đoán “bệnh X” có thể bắt nguồn từ một loại virus có khả năng tự biến đổi ở mức độ cao đối với động vật và có khả năng lây truyền sang người ở mức độ cao.
Trong khi đó, nhà nghiên cứu Vinod Balasubramaniam dự báo, đợt bùng phát dịch tiếp theo sẽ là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp với tỷ lệ lây lan từ người sang người ở mức độ cao. Người nhiễm bệnh sẽ phát tán mầm bệnh khi ho, hắt hơi hoặc nói to.
Tuy nhiên, theo ông, khả năng xuất hiện “bệnh X” là do lây từ động vật sang người, giống như virus HIV gây ra Hội chứng suy giảm miễn dịch (AIDS) mắc phải ở người.
Theo ông Vinod Balasubramaniam, virus cúm, đặc biệt là H5N1, là một trong những virus có khả năng cao gây “bệnh X.” Bên cạnh đó, ông cho rằng một chủng virus Corona mới có thể sẽ xuất hiện trong tương lai và loại virus này cũng có khả năng tự biến đổi.
Hiện tại, WHO đã lập danh sách các loại virus có khả năng trở thành tác nhân gây “bệnh X” có khả năng gây thiệt hại về tính mạng cao hơn cả COVID-19.
Nghi Vân (t.h)
Xem thêm:
Các nhà khoa học Anh điều chế vắc-xin, chuẩn bị cho “bệnh X” bí ẩn
“Quý bà dơi” Thạch Chính Lệ cảnh báo virus mới như COVID-19 có thể quay lại
Cao nhân giải mã các dự ngôn tiết lộ chân tướng dịch bệnh và chỉ ra lối thoát
Kết quả nghiên cứu gen người tập Pháp Luân Công khiến các nhà khoa học kinh ngạc
Tân Thế Kỷ *Truyền Thống – Nhân Văn – Trung Thực*
