Tân Thế Kỷ – Những ngày qua, cộng đồng mạng Việt Nam trở nên xôn xao và hoang mang với món đặc sản lạ chưa từng nghe tới “thịt lợn hạ thổ” chôn dưới đất 2-3 năm mới mang lên đãi khách quý.
“Thịt lợn hạ thổ” ăn xong có “hạ thổ” không?
Một người dùng mạng mới đây vừa đăng tải bài viết về món ăn độc đáo ở quê mình, huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ với cái tên “lợn bản hạ thổ”. Theo đó, người này quảng cáo: “Nếu thấy chủ nhà lôi ra hộp gì đó trông như mỡ lợn, có mùi chua chua thì đừng từ chối nhé vì đấy là đặc sản thịt lợn bản hạ thổ đó, khách quý lắm mới mở ra mời”.
Đáng chú ý là cách làm ra món thịt lợn “hạ thổ ” này: “Miếng thịt sống được tẩm ướp sau đó đem chôn dưới đất khoảng 2 – 3 năm mới lôi lên để ăn. Điều đặc biệt là thịt khi đó dù nhơn nhớt nhưng mùi lại rất thơm”.
Bài viết ngay sau khi đăng tải đã nhận về sự quan tâm lớn của cộng đồng mạng. Hàng nghìn bình luận bày tỏ quan điểm cũng như ý kiến của mình đã được để lại bên dưới bài đăng này. Có người tỏ ra vô cùng hào hứng, muốn được ghé ngay Phú Thọ để thưởng thức món ăn đặc sản địa phương mới lạ này. Mọi người thậm chí còn phỏng đoán rằng, có thể nó cũng tương tự như món nem chua hay gỏi cá, gỏi tôm sống…
Tuy nhiên, một số khác lại tỏ ra vô cùng sợ hãi. Họ không tin rằng, thịt lợn “hạ thổ” 2 – 3 năm vẫn có thể ăn được. Thậm chí, một số người còn tò mò, không biết ăn xong món này, khách có “hạ thổ” luôn không.
Thực hư về món “đặc sản” gây tranh cãi
Ở vùng Vĩnh Phú xưa (nay là Phú Thọ và Vĩnh Phúc), người dân đã quen với món cá thính nổi tiếng, và gần đây người ta còn biến tấu làm cả thịt thính. Rất có thể, món thịt lợn bản hạ thổ mà dân tình đang bàn tán xôn xao chính là thịt ướp thính.
Để làm ra món cá thính thì cách làm cũng vô cùng cầu kỳ. Đầu tiên, cá được chọn là cá nước ngọt, có vảy. Mọi người thường ưu tiên sử dụng cá mè, cá trắm hoặc cá chép có cân nặng từ 1,5 cho đến 2,5kg. Cá sau khi làm sạch bụng thì để nguyên vảy. Cá có thể cắt khúc vừa ăn hoặc khứa nhẹ để cả con để chế biến các bước tiếp theo.
Cá sau đó được ướp muối thật mặn và cho vào một chiếc lọ để để trong vòng khoảng 4 -5 ngày vào mùa hè hoặc 6 – 7 ngày vào mùa đông. Sau đó, cá được lấy ra rũ sạch muối, vắt kiệt nước và ủ với thính ngô rang hoặc thính đậu nành giã vỡ.
Sau khi thính đã thấm vào cá thì xếp chúng vào một chiếc chum hoặc vại rồi rải một lớp thính ở đáy nồi. Cứ mỗi lớp cá sẽ phủ thêm một lớp lá ổi bánh tẻ và thính, phía trên cùng là một lớp thính dày. Cuối cùng, người ta đậy một chiếc mo cau hoặc mo tre rồi lấy rơm bện chặt, chèn ở quanh miệng hũ giúp tạo độ ẩm để cá lên men.
Thanh tre được chẻ nhỏ và gài chặt vào miệng hũ. Cuối cùng, hũ được úp ngược xuống chậu nước muối cực mặn sao cho lớp rơm không thấm vào nước. Chum hoặc vại cá thính sau đó sẽ được đặt ở một góc bếp khô ráo hoặc vùi sâu trong tro trong khoảng từ 6 tháng cho đến 1 năm, chờ đến khi lên men mới đem ra ăn. Lúc này, cá đã được ngấm đều thính , độ chua cũng đạt yêu cầu. Mọi người có thể sử dụng để ăn dần cả năm.
Đối với thịt thính cũng được làm tương tự. Tuy nhiên, mọi người không cần dùng lá ổi và miếng thịt cũng sẽ được ướp nguyên tảng lớn.
Từ xa xưa, khi cuộc sống khó khăn, không có phương tiện dự trữ lương thực, thực phẩm lâu dài, con người tự tìm ra giải pháp để bảo quản thịt trong ngày đông tháng giá hoặc những ngày không có lương thực. Ví dụ, thịt lợn được tẩm ướp, sau đó treo trên gác bếp, có thể bảo quản lên tới 5-7 năm; hoặc thổ dân, du mục giết động vật, đem thui, sau đó tẩm ướp, bảo quản theo cách riêng, có thể lưu giữ hàng năm.
Món thịt lợn hạ thổ, tức miếng thịt sống được tẩm ướp sau đó đem chôn dưới đất khoảng 2-3 năm mới lôi lên tiêu thụ, là cách ăn không phổ biến, cũng không được bán tại nhà hàng mà chỉ xuất hiện ở một số địa phương. Về nguyên lý, khi thịt chôn dưới đất là nhiệt độ thấp, thêm các chất phụ gia làm chậm quá trình phân hủy, khiến miếng thịt để được lâu hơn.
Vấn đề là chúng ta không thể biết được chính xác quy trình, cách thức chế biến, cũng như không có kết luận về mặt khoa học về quá trình biến đổi của thịt. Chưa kể, không có thống kê hoặc những trường hợp gặp sự cố khi ăn món này, nên khó để nói là tốt hay xấu.
Hiện, một số người dân địa phương ăn sản phẩm này một cách bình thường như món hàng ngày, chưa ghi nhận gây hại sức khỏe, nên chưa có căn cứ để kết luận.
Tuy nhiên, lời khuyên tốt nhất là mọi người cần tuân thủ tuyệt đối nguyên tắc ăn chín, uống sôi. Thực phẩm cần được nấu chín, đảm bảo quy trình vệ sinh an toàn, không nên tiêu thụ các thức ăn khi chưa rõ nguồn gốc. Ngoài ra, không ăn thực phẩm nấu tái, hồng, hoặc có mùi khác lạ, đựng trong các hộp cong, rỉ, sét, bị lồi nắp.
Nghi Vân (t.h)
Nguồn VNE, Kenh14, Yeah1
Tân Thế Kỷ *Truyền Thống – Nhân Văn – Trung Thực*
