‘Quả bom thủy ngân’ khổng lồ chờ phát nổ, đe doạ cuộc sống hàng triệu người

“Quả bom thủy ngân” chờ phát nổ

Bài viết vừa được đăng tải trên tạp chí về môi trường Environmental Research Letters, mô tả việc tan chảy của lớp đất đóng băng suốt nhiều thiên niên kỷ ở Bắc Cực, đã giải phóng lượng thủy ngân khổng lồ vào môi trường.

Thuỷ ngân, một loại kim loại cực kỳ độc hại, đang dần tan chảy và bị phù sa của các con sông Yukon chảy qua Alaska (Mỹ) cuốn trôi. Các chuyên gia nghiên cứu ở USC Dornsife đang tiến hành đo lượng thủy ngân được giải phóng vào các con sông và tính tổng lượng kim loại này đang chờ được thoát ra.

Thủy ngân gây ra rủi ro đáng kể về môi trường và sức khỏe cho khoảng 5 triệu người dân sống ở vùng Bắc Cực. Trong đó, hơn 3 triệu người sống ở những khu vực mà lớp đất đóng băng vĩnh cửu dự đoán sẽ biến mất vào năm 2050.

Giáo sư Josh West chuyên ngành nghiên cứu khoa học trái đất và môi trường tại USC Dornsife cảnh báo “có thể quả bom thủy ngân khổng lồ ở Bắc Cực đang chờ phát nổ”.

Bắc Cực là nơi tích tụ lượng thuỷ ngân cực lớn. Đất đóng băng tích tụ nhiều thủy ngân tới mức vượt xa lượng tồn tại ở đại dương, đất, khí quyển và sinh quyển gộp lại.

• Xem thêm: Nguồn gốc con người không phải trên Trái Đất?
• Xem thêm: Bí mật đại hồng thủy: Video bị che dấu tiết lộ những gì được tìm thấy trong con tàu Noah

Đe dọa trực tiếp cuộc sống người dân

Hiện các chuyên gia tập trung nghiên cứu sự ảnh hưởng đối với cuộc sống người dân tại 2 ngôi làng nằm tại phía bắc ở lưu vực sông Yukon đoạn chảy qua địa phận Alaska (Mỹ) là làng Beaver và Huslia. Chúng cách nhau khoảng 402km về phía tây.

Để ước tính nồng độ thủy ngân, các chuyên gia do USC Dornsife dẫn đầu đã đo kim loại trong phù sa ở bờ sông và bãi cát tại cửa sông, từ đó tiếp cận lớp đất sâu hơn. Họ cũng sử dụng dữ liệu cảm biến từ vệ tinh để theo dõi sông Yukon đổi dòng nhanh ra sao.

Việc phát hiện sông Yukon đổi dòng thế nào rất quan trọng bởi ảnh hưởng tới số lượng phù sa chứa thủy ngân bị xói mòn từ bờ sông. Qua đó họ dự đoán chuyển động của thủy ngân.

“Tính toán những yếu tố này giúp chúng ta ước tính chính xác tổng lượng thủy ngân được giải phóng khi lớp đất đóng băng vĩnh cửu tiếp tục tan chảy trong vòng vài thập kỷ tới”, chuyên gia Smith phân tích.

Dù thủy ngân giải phóng từ đất đóng băng vĩnh cửu hiện chưa gây ra mối đe dọa độc hại ngay lập tức, nhưng tác động của việc này thì tích tụ theo thời gian. Đặc biệt khi thủy ngân tích tụ trong chuỗi thức ăn thông qua cá và thịt động vật mà con người ở khu vực này tiêu thụ.

“Hầu hết con người tiếp xúc với thủy ngân đều thông qua chế độ ăn uống”, Giáo sư John West nói.

Bất chấp những nguy cơ này, điều các chuyên gia lo ngại là tác động lâu dài, ảnh hưởng rất nghiêm trọng tới cộng đồng người dân sống ở Bắc Cực. Đó là những người vốn sống phụ thuộc vào săn bắn, đánh bắt cá để kiếm sống.