Chính phủ Ấn Độ đã ban hành luật công dân mà các nhà phê bình cho rằng thể hiện sự phân biệt đối xử với người Hồi giáo. Luật này được ban hành chỉ vài tuần trước khi thủ tướng Narendra Modi bước vào cuộc tổng tuyển cử.
Đạo luật này, được gọi là đạo luật sửa đổi quyền công dân (CAA), là một trong những đạo luật gây tranh cãi nhất do chính phủ Modi đề xuất sau khi chính phủ này công khai coi tôn giáo là cơ sở để mọi người có thể trở thành công dân Ấn Độ.
Theo luật, những người theo đạo Hindu, người Parsis, người theo đạo Sikh, người theo đạo Phật, đạo Jain và người theo đạo Cơ đốc đã vào Ấn Độ từ Pakistan, Afghanistan và Bangladesh trước tháng 12 năm 2014 được phép nhập quốc tịch Ấn Độ một cách nhanh chóng. Tuy nhiên người Hồi giáo không được cấp quyền tương tự.
Mặc dù luật này đã được thông qua vào tháng 12 năm 2019, nhưng việc thực thi luật này đã bị trì hoãn sau khi các cuộc biểu tình lan rộng và bạo lực chết người nổ ra khiến hàng nghìn người bị bắt và hơn 100 người được cho là đã thiệt mạng.
Nhiều luật sư, nhà hoạt động và công dân xuống đường đã bày tỏ lo ngại rằng CAA làm suy yếu các nền tảng thế tục của Ấn Độ, như được quy định trong hiến pháp, và hợp pháp hóa sự phân biệt đối xử đối với người Hồi giáo theo luật. Nhiều người cũng cho rằng luật này là không cần thiết vì những nhóm thiểu số này đã đủ điều kiện để trở thành công dân.
Chính phủ Đảng Bharatiya Janata (BJP) theo chủ nghĩa dân tộc Hindu đã cam kết rằng luật này sẽ có hiệu lực trước cuộc bầu cử, dự kiến vào giữa tháng 4, và trong đó ông Modi được nhiều người dự đoán sẽ giành được nhiệm kỳ thứ ba.
Vào tối muộn thứ Hai, Bộ Nội vụ thông báo rằng CAA đã được ban hành. Bộ trưởng Nội vụ Amit Shah cho biết: “Những quy định này giờ đây sẽ cho phép các nhóm thiểu số bị đàn áp vì lý do tôn giáo ở Pakistan, Bangladesh và Afghanistan có được quyền công dân ở đất nước chúng tôi”.
Shah cho biết ông Modi đã “thực hiện một cam kết khác và hiện thực hóa lời hứa của những người lập hiến pháp của chúng ta đối với những người theo đạo Hindu, đạo Sikh, đạo Phật, đạo Jain, đạo Parsis và đạo Thiên chúa sống ở các quốc gia đó”.
Sau thông báo, Tổ chức Ân xá Quốc tế gọi CAA là “luật phân biệt đối xử đi ngược lại các giá trị hiến pháp về bình đẳng và luật nhân quyền quốc tế”.
Một số bộ trưởng ở các bang do các đảng đối lập cai trị, chẳng hạn như Tây Bengal và Tamil Nadu, đã cam kết rằng họ sẽ không thực hiện CAA ở các bang của mình. Tuy nhiên, theo các quy định mới, chính quyền các bang sẽ có ít tiếng nói trong quá trình nộp đơn, phần lớn sẽ thuộc quyền quản lý của chính quyền trung ương.
Vào tối thứ Hai, lực lượng an ninh và bán quân sự dày đặc đã được triển khai trên khắp phía đông bắc Delhi, nơi từng diễn ra các cuộc biểu tình kéo dài chống lại CAA vào năm 2019 và 2020.
Nhiều người trong số 200 triệu người Hồi giáo ở Ấn Độ lo ngại luật này là tiền thân của một hệ thống đăng ký công dân quốc gia có thể khiến họ không quốc tịch ở đất nước 1,4 tỷ dân này. Nhiều người Ấn Độ nghèo không có giấy tờ chứng minh quốc tịch.
Điều này đã bị chính phủ Modi phủ nhận, họ tuyên bố rằng người Hồi giáo không được luật pháp bảo vệ vì họ không cần sự bảo vệ của Ấn Độ.
Tuy nhiên, các nhóm Hồi giáo thiểu số đang bị đàn áp ở các nước láng giềng, như người Hồi giáo Rohingya và người Hazara Shias, không đủ điều kiện theo CAA, và những người di cư từ các quốc gia không theo đạo Hồi đang chạy trốn cuộc đàn áp sang Ấn Độ, bao gồm cả những người tị nạn Tamil từ Sri Lanka và những người theo đạo Phật Tây Tạng chạy trốn khỏi sự đàn áp của Trung Quốc.
Ngoài việc gây lo ngại cho người Hồi giáo, những thay đổi được đề xuất còn gây ra sự phản đối của người dân ở các bang như Assam, những người lo ngại làn sóng người theo đạo Hindu từ Bangladesh tràn vào, mà họ cho rằng sẽ là mối đe dọa đối với nền văn hóa của họ.
Sau khi luật được ban hành, các nhóm sinh viên và quyền của người bản địa ở Assam đã tổ chức các cuộc biểu tình vào tối thứ Hai, tại đó họ đốt các bản sao của luật mới. “CAA không được chúng tôi chấp nhận. Chính phủ BJP hôm nay đã giáng một đòn lớn nhất vào người dân Assam, bản sắc và văn hóa của chúng tôi. Cuộc biểu tình của chúng tôi sẽ tiếp tục,” Samujjal Kumar Bhattacharjya, lãnh đạo hội sinh viên All Assam cho biết.
Hoàng Nam/Theguardian.
