Việc Tổng thống Volodymyr Zelenskyy nhằm đánh đồng tham nhũng thời chiến với tội phản quốc đang gây ra phản ứng dữ dội từ các quan chức và cơ quan giám sát. Nhiều ý kiến cảnh báo kế hoạch này có thể cản trở lực lượng chống tham nhũng chính của Ukraine.
Lo ngại nguy cơ che giấu tham nhũng và việc lợi dụng chống tham nhũng để thanh trừng nhau
Các quan chức cấp cao Ukraine đã phản ứng sau đề xuất này. Có những người được giấu tên phát biểu rằng tồn tại một mối lo ngại, và nó đang gia tăng trong các cơ quan chống tham nhũng của Ukraine, khi kế hoạch của Zelenskyy sẽ hướng tới việc loại bỏ các vụ tham nhũng hàng đầu khỏi sự giám sát của họ và chuyển chúng cho Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), dưới quyền chỉ huy trực tiếp của tổng thống.
SBU được cho là có khả năng có quyền chôn vùi các vụ tham nhũng liên quan đến các quan chức cấp cao. Vì vậy các quan chức UKraine cho rằng động thái này có thể khiến cơ sở hạ tầng chống tham nhũng của Ukraine bị đe dọa và các cơ quan giám sát chống tham nhũng đang gióng lên hồi chuông cảnh báo.
Vitaly Shabunin, người đứng đầu Trung tâm Hành động Chống Tham nhũng (Antac), một tổ chức phi chính phủ Ukraine chuyên giám sát hối lộ, cho biết, bằng cách đánh đồng tham nhũng với tội phản quốc, văn phòng của Zelenskyy đang thao túng mong muốn công lý của công chúng.
Shabunin nói thêm, trên thực tế, văn phòng của Zelenskyy đang theo đuổi các mục tiêu khác, đó là: bảo vệ các quan chức cấp cao khỏi cáo buộc tham nhũng và có được các công cụ để tiêu diệt đối thủ ( Thanh trừng).
“SBU sẽ điều tra các trường hợp tương tự như NABU [Cục chống tham nhũng quốc gia Ukraine], điều đó có nghĩa là bằng chứng trong các trường hợp ‘nhạy cảm’ đối với văn phòng tổng thống sẽ bị tiêu hủy. Sau khi [Phó Chánh Văn phòng Tổng thống Oleg] trường hợp của Tatarov được chuyển từ NABU sang SBU – nó được chôn giấu ở đó… Bây giờ văn phòng muốn biến điều đó thành hiện thực,” Shabunin cảnh báo.
Khi các nhà báo và cơ quan chống tham nhũng bắt đầu phát hiện ra nhiều âm mưu tham nhũng hơn trong những tháng đầu tiên sau cuộc xâm lược của Tổng thống Nga Vladimir Putin bắt đầu vào tháng 2 năm 2022, Zelenskyy cho rằng những ngày đó thật khó khăn đến mức các quan chức nên giảm bớt chút thời gian.
Ông Zelenskyy nói trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình, “Tháng 2 và tháng 3 năm 2022 – đó là cuộc đấu tranh cho sự tồn tại của Ukraine. Nếu tôi nhìn thấy những vụ án tham nhũng vào thời điểm đó, tôi yêu cầu bằng chứng chắc chắn. Nếu có một [bằng chứng], kẻ có tội phải bị tòa án trừng phạt chứ không phải dư luận”.
“Đối với ý tưởng của tôi về việc đánh đồng tham nhũng với tội phản quốc trong thời chiến, tôi nghĩ nó sẽ là một công cụ rất nghiêm túc để khiến họ thậm chí không nghĩ đến nó [tham nhũng]”.
Antac cho biết trong một tuyên bố rằng trên thực tế, điều đó có nghĩa là sự sụp đổ của hệ thống chống tham nhũng.
Antac cho biết trong một tuyên bố: “Theo nguồn tin của Trung tâm Chống Tham nhũng, dự thảo luật sẽ trao quyền điều tra các vụ tham nhũng hàng đầu cho SBU – một cơ quan an ninh do văn phòng tổng thống kiểm soát”.
Các quan chức cấp cao hiện tại và trước đây của SBU đã được truyền thông Ukraine nêu tên là thân cận với văn phòng của Zelenskyy – một lời cáo buộc đã bị Andriy Yermak, cánh tay phải của Zelenskyy bác bỏ, và coi đó là “thuyết âm mưu”.
Zelenskyy nói rằng trong thời chiến nên ghép hai tội danh tham nhũng và phản quốc lại với nhau
Zelenskyy đã bắt đầu thay đổi luật pháp sau khi một vụ tham nhũng thời chiến khác bị phát hiện vào tuần trước, trong đó hai quan chức cấp cao của Ukraine bị nêu tên là nghi phạm trong một kế hoạch tham ô liên quan đến việc mua sắm viện trợ nhân đạo.
“Tôi không biết liệu các nghị sĩ Ukraine có ủng hộ ý tưởng của tôi hay không, nhưng tôi chắc chắn sẽ đề xuất nó… Chúng tôi phải thực hiện những thay đổi mang tính hệ thống. Đây là cách để chống tham nhũng”, Zelenskyy nói.
Ông nói thêm rằng văn phòng của ông sẽ đệ trình dự luật lên quốc hội Ukraine trong vòng một tuần.
Ông Zelenskyy nói vào tối Chủ nhật: “Tôi đã đặt ra một nhiệm vụ và các nhà lập pháp của Ukraine sẽ cụ thể hoá đề xuất của tôi về việc đánh đồng tham nhũng với tội phản quốc trong thời chiến”. “Tôi hiểu rằng ‘loại vũ khí’ như vậy không thể hoạt động liên tục trong xã hội, nhưng trong thời chiến, tôi nghĩ nó sẽ giúp ích”.
Các vụ bê bối tham nhũng trong chính quyền của Zelenskyy đã thu hút sự chú ý ngày càng tăng cùng lúc với việc nước này đang nỗ lực bắt đầu các cuộc đàm phán về tư cách thành viên với Liên minh châu Âu.
Phó Thủ tướng Ukraine về hội nhập châu Âu và châu Âu-Đại Tây Dương Olha Stefanishyna cho biết trong một hội nghị ở Kyiv hồi đầu tháng này rằng thời hạn cho tiến trình bảy bước của Ukraine đang đến gần vào tháng 10 và nước này cho đến nay mới chỉ hoàn thành được hai bước.
Tuy nhiên, Stefanishyna cho biết, các đối tác thừa nhận những tiến bộ to lớn mà Ukraine đã đạt được trong chiến tranh và bà vẫn hy vọng các cuộc đàm phán gia nhập sẽ bắt đầu vào tháng 12.
77% người Ukraine cho rằng Zelenskyy phải chịu trách nhiệm
Theo một cuộc thăm dò của Tổ chức Sáng kiến Dân chủ Ilko Kucheriv công bố vào đầu tháng 8, mặc dù cá nhân Zelenskyy không dính líu đến vụ bê bối, nhưng khoảng 77% người Ukraine cho rằng ông phải chịu trách nhiệm về tình trạng tham nhũng đang diễn ra trong chính phủ và các chính quyền quân sự địa phương .
Các đồng minh của Zelenskyy phản đối bất kỳ ý kiến cho rằng ông ta đáng trách, trong bối cảnh các vụ bê bối lặp đi lặp lại làm rung chuyển chính phủ vào năm 2023 trong các lĩnh vực viện trợ nhân đạo cũng như tuyển dụng và mua sắm quân sự. Và họ ủng hộ động thái của tổng thống nhằm đặt tham nhũng thời chiến ngang hàng với tội phản quốc.
Mykhailo Podolyak, cố vấn cho người đứng đầu văn phòng Zelenskyy, nói với POLITICO rằng các sáng kiến của tổng thống sẽ tăng cường cơ sở hạ tầng chống tham nhũng và tính hiệu quả của nó.
“Tổng thống đang bắt đầu cuộc thảo luận này để đưa ra một dấu hiệu ‘bình đẳng’ rõ ràng trong nhận thức đại chúng giữa tham nhũng thời chiến và phản quốc. Tăng cường hình phạt đối với tội phạm tham nhũng và loại bỏ khả năng được tại ngoại đối với những người bị buộc tội tham nhũng là một minh chứng cho sự nghiêm túc trong ý định của ông ấy”, Podolyak nói.
Hoàng Nam biên dịch từ Politico.
Động đất mạnh ở vùng biển sâu đảo Bali khiến du khách hoảng loạn
Tân Thế Kỷ *Truyền Thống – Nhân Văn – Trung Thực*
